O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi o‘rta maxsus, kasb-xunar ta’lim markazi

O‘rtacha chiziqli zichlikli paxta iplari uchun
T/r
Komponentlar
Miqdor
1.
Kartoshka kraxmali
65 kg. 
2.
Sulfat kislotasi
1,3 l. 
3.
Ishqor   
0,7 l. 
4.
Sovun
2 kg. 
5.
Glitserin
1 l. 
6.
Suv
930 l. 
7.
Tayyor ohor hajmi
1000 l. 
II
T/r
Komponentlar 
Miqdor
1.
PVS
55 kg. 
2.
Suv
945 l
3.
Tayyor ohor hajmi 
1000 l. 
III
T/r
Komponentlar 
Miqdor
1.
KMTS
40 kg. 
2.
Suv
960 l
3.
Tayyor ohor hajmi 
1000 l. 
4.3. Ohorlash mashinalari
Ohorlash mashinalari to‘rtta asosiy zonadan iborat bo‘ladi (4.2-
rasm).
 
– Tanda g‘altaklarini o‘rnatish zonasi (tirgovuch).
 
– Ohor singdirish zonasi (ohor tog‘orasi).
 
– Quritish zonasi.
 
– To‘quv g‘altagiga o‘rash zonasi.
Ohorlash mashinalarini turlari
Tanda iplarini quritish usuliga qarab ohorlash mashinalari bir 
necha turlarga bo‘linadi.

---

75
1. Barabanli. 2. Kamerali. 3. Aralash. 4. Maxsus.
4.2-rasm. 
Ohorlash mashinasining asosiy zonalari.
Ohorlash mashinalari Shveysariya, Germaniya, Yaponiya, 
Italiya, Hindiston, Xitoy, Rossiya va boshqa ko‘plab davlatlarning 
turli firma va kompaniyalarida ishlab chiqariladi.
Barabanli 
quritish usulida tanda iplari quritish barabanining 
issiq sirt yuzasidan o‘tishi hisobiga quritiladi (4.3-rasm). Ishlab 
chiqarishda ko‘proq Benninger Zell (Shveysariya), Karl Mayer, 
Schlafhorst, Sucker Muller, Hacoba, (Germaniya), Tsudakoma 
 
(Yaponiya), Ramallumin (Italiya), Hi-Tech Machines (Xindiston), 
GA–308 (Xitoy), SHB, SHK (Rossiya) va boshqa barabanli ohorlash 
mashinalari keng qo‘llaniladi.
4.3-rasm. 
Quritish barabanlari.
Afzalligi:
1. Jarayon tezligi yuqori.
2. Quritishning ravonligi.

---

76
3. Quritish samarasi yuqori.
4. Quritish vaqtining kamligi.
Kamchiligi:
1. Ohor qovushqoqligi yuqori bo‘lganda quritishning qiyinligi.
2. Ip tuklarining shikastlanishi (barabanlar bilan ishqalanishi).
Kamerali 
usul asosan bo‘yalgan va jun iplarini ohorlashda 
qo‘llanilib, ohorlangan ip quritish kamerasi ichidagi issiq havo 
hisobiga quritiladi (4.4-rasm) va SHK–180 (1, 2, 3), SHKV–230 (1, 
2, 3) mashinalarida amalga oshiriladi.
4.4-rasm. 
Kamerali quritish sxemasi.
Afzalligi:
1.  Quritishning doimiyligi va ravonligi.
2.  Quritishdan so‘ng iplarning yaltirab qolmasligi.
3.  Quritishda iplarning yopishib qolmasligi.
4.  Quritish tezligining yuqoriligi.
Kamchiligi:
1. Xarajatning yuqoriligi.
2. Yopiq kameralar uchun quritishga ko‘p vaqt talab etilishi.
3. Temperaturaning bir me’yorda taxminlashning qiyinligi.
Aralash usul
 ipakchilikda ishlatilib, tanda iplari ham issiq havo, 
ham barabanlar yordamida quritilib, ikki xil usul birga qo‘llaniladi 
va SHB–155-I markadagi mashinalarda bajariladi (oxirgi harf sun’iy 
ipak tolalariga taalluqliligini bildiradi).

---

77
Afzalligi:
1. Quritishni doimiyligi va ravonligi.
2. Quritish samarasining yuqoriligi.
3. Quritish tezligining yuqoriligi.
Kamchiligi:
1. Quritishdan so‘ng iplarning yaltirab qolishi.
2. Xarajatning yuqoriligi.
Maxsus usul
da tanda iplari infraqizil nurlar, havo-gazli tizim-
lar yordamida quritiladi. Bu usul hali ishlab chiqarishda tatbiq 
etilmagan.
Afzalligi:
1. Quritishdan so‘ng iplarning yaltirab qolmasligi.
2. Quritish samarasining yuqoriligi.
Kamchiligi:
1.  Iplarning kuyib qolishi.
2.  Xarajatning yuqoriligi.
3.  Ravon isitishning qiyinligi.
4. 
Xavfli bo‘lishligi.
Ohorlash mashinasi tanda g‘altaklari uchun tirgovuchlar, ohor 
tog‘orasi, quritish qurilmasi, ip ajratish, chiqarish, o‘rash vallari, 
jamlash va harakat uzatish kabi asosiy mexanizmlardan tashkil 
topgan.