O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi o `zbekiston respublikasi qishloq xo`jaligi vazirligi

.10.3-rasm. Parrandachilik fermalarida mexanizatsiyalash tirilgan tuxum tugish kataklari: 1-rama; 2-buylaia bevor; 3-kunOalang devor; 4-tom; 5-ko’tarish artsoni; 6-fartuk; 7-lentali transportyor

Tovuqlar ko’p qavatli qafaslarda saqlanadigan tuxum yigishtiruvchi transportyorlar va elevator sxemasi: I-zanjirliuzatma; 2-reduktor (RCHN-80); i-elektr dvigateli; 4-qabul qiluvchi tuplovchi stol; 5-elevator; 6-harakatshntiruvchi va yunshtiruvchi barabanlar;

7-lentali transporterlar
Tovuqlar qafasda saqlanganda qafasning pastki tomonining, ya’ni polining qiyaligi 5...6° bo’ladi va tuxum undan dumalab lentali trans-portyorga tushadi. K,afasli batareyalarning har bir qavatiga tuxum yigishtiruvchi transportyor-lar o’rnatiladi
Tuxumlar har bir qavatdagi transportyordan elevator yordamida yigishirib olinadi va tuxumni yigishtiruvchi stolga uzatiladi.
M-4 rusumli tuxumni yuvish mashinasi (3.10.5- rasm). Bu mashina tuxum tozalash, dezinfektsiyalash va quritish uchun muljallan- gan bo’lib kichik xajmli (50... 100 ming bosh) parran-dachilik fermalari uchun muljallangan

.3.10.5-rasm. M-4 tuxum yuvish mashinasi: 1-disk; 2-chervyak; 3-shyotka;
4- transportyor; 5-ventilyator.
Mashina qoplamali korpus vintli baraban, shyotkali baraban, venilyator va harakat uzatish mexanizmidan iborat. Ifloslangan tuxum kiritish lotogiga undan vintli barabanga uzatiladi va bu yerda shyotkali baraban yordamida tozalanadi. Sachratgich orqali 2% li kaltsiyli sodda eritmasi purkaladi. Vintli barabandan chiqqan tuxum ko’rikmayin shyotkali barabanda artilib, quritiladi va lentali transportyor yorda­mida saralovchi mashinaga uzatiladi.
Y aSM-2 tuxum saralovchi mashina (3.10.6-rasm). Mashina tuxumlarni kategoriya bo’yicha saralaydi, 44 grammgacha, 44..55 grammli ikkinchi kategoriya va 58 grammdan ortigini birinchi kategoriyaga, oddiy iste’mol tuxumlarni kichik (40 grammgacha), urta (40..47,8) va birinchi ka- tegoriyali (47 grammli) va undan katta tuxumlarga ajratadi.Mashinaga tuxum qo’lda uzatiladi va defektli (sinik) tuxumlar ajratib olinadi. Tuxum mashinada oldin ogirligi ulchanib, ajratila- di va har bir tuxum markalanadi, ya’ni tuxumning kategoriyasi va soni yoziladi. Markalangan tuxum lentali transportyor yordamida yiguvchi stolga uzatiladi, qadoqklanadi va iste’molchilarga junatiladi, mashi­naning unumdorligi soatiga 12000... 18000 tuxumga teng. Mashinada 9- 10 ta ishchi ishlash rejalashtirilgan.


10.6. YaSM-2 tuxum saralovchi mashinaning sxemasi (yon tomondan kurinishi):
1-kabina; 2,3-yoritish bloki; 4-yurgizish knotasi; 5-boshtsarish pulti; 6-foto elektrik datchik; 7-rolik; 8-qarakat uzatish mexanizmi.


Tuxum yigishtirish va unga birlamchi ishlov berish jarayonlarini hisoblash
Tuxum tugadigan tovuqlar qafasda bokilganda tuxumlarni yigishtirish uchun bir yoki ikki tomonlama yigadigan lentali avtomatik holda ishlaydigan transportyorlar ishlatiladi. Tuxum yigishtiradigan tranportyorlar avtomatik holda ishlaganda tovuq bokarlar tuxum yig’iladigan stolning oldida turishi shart emas, stol tuxumga tulishi bilan lentali transportyor avtomatik ravishda tuxtaydi.
Bu holatda stolga sigadigan tuxumning soni (dona) qo’yidagicha aniqlanadi.



bu yerda, M_t-tovuqxonadagi tovuqlar soni, bosh;
α-tovuqlar ning kundalik tugishi, foiz xisobida a=65...75%;
n-bir kundagi tuxum yigishtirishlar soni;
a-tovuqxonadagi tuxum yigishtiruvchi liniyalarning soni. Tuxumni mexanizatsiyalash gan usulda yigilganda tovuqbokar stolga yigilayotgan tuxumni olib saralab joylashtiradi. Stol tulib ketsa tuxtatadi. Stol bushab kolsa lentali tarnsportyorni yurgizadi. Bu holda stolning sigimi qo’yidagicha aniqlanadi gg _



bu yerda, M_t-lentali transportyor ishchi qismining uzunligi, m;
V_t -transportyor harakatining tezligi, m/min;
L_T-tovuqbokarning vaqt birligida stoldan yigishtirib oladi- gan tuxumlari soni (unumdorligi), dona/min;
W_T=150...400 dona/min;


T-transportyorning tula bir aylanishidagi tuxtatish soni, Z=2...4, u_T=4..10 m/min.
Transportyorning tezligi qo’yidagi formula yordamida aniqlanadi

bu yerda T-tuxumni transportyor orqali tula yetkazib berish vaqti, T=420...480 min.
Amapda tuxum yigishtiruvchi transportyorning tezligi N_t=4...10 m/min oraligida o’rnatiladi.
Transportyorga harakat uzatuvchi elektr dvigatelining quvvati qo’yidagicha aniqlanadi

bu yerda, Kp-transportyorni yurgizish vaqtidagi zo’uriqishni hisobga oluchi
koeffitsent K_p= 1,2 1,5;
Nr-transportyorning harakatlantiruvchi vapidagi quvvat, kVt; g)_t-harakat uzatish mexanizmining foydali ish koeffitsienti,
Lt=0,8.
Transportyor validagi quvvat qo’yidagicha aniqlanadi.



bu yerda, R_yu-yurgizuvchi kuch, N;
l_s-lentaning qarshilik ko’rsatishini hisobga oluvchi koeffitsienti, p_s= 1,2... 1,3.
Transportyorni yurgizuvchi kuch R_Yu(N) qo’yidagi formula orqali aniqlanadi
bu yerda, Am-bir soatda chikadigan maksimal tuxumlar soni,
Dt=0,15...0,3;
M_T-bitga tuxumning massasi M_t=55...60 g;
S-lentaning yurish yuli, m/soat;
TSl-bir metr lentaning massasi, kg/m; f-harakatga qarshilik koeffitsenti.