O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi nizomiy nomli toshkent davlat pedagogika universiteti sh. A. Do‘stmuhamedova, X. A. Tillashayxova

D.N.Uznadzening ustanovkaga ta’rifi:
 
—kelajakdagi voqealarni va muayyan yo‘nalishdagi 
harakatlarni idrok etishga ongsiz ravishda tayyorligini 
anglatadi; 
—atrof-muhit bilan o‘zaro ta’siri ostida ehtiyoj va qoniqish 
holati mavjud bo‘lganda paydo bo‘ladi.
ijtimoiy ustanovka tuzilishi 
Ijtimoiy ustanovka (attityud) - insonning munosabati va 
xatti-harakatlarini tartibga soluvchi avvalgi tajribaga asoslangan ongning muayyan 
holati. 
Ijtimoiy utanovkalarning belgilari: 
-insonning munosabati va xatti-harakati bilan bog‘liq bo‘lgan ob’ektlarning 
ijtimoiy tabiati; 
-munosabatlar va xatti-harakatlarning xabardorligi; 
-munosabatlar va xatti-harakatlarning hissiy komponenti; 
-ijtimoiy tuzilishning tartibga soluvchi roli. 
Attityud vazifalari: 
avtomatik – standart, oldindan ko‘rilgan vaziyatlarda faoliyat ustidan ongni nazorat 
qilishni soddalashtirish; 
adaptiv-mavzuning maqsadlariga erishish uchun xizmat qiladigan ob’ektlarga 
yo‘naltirilishi; 
himoya-shaxsning ichki mojarosini hal qilishga yordam beradi; 
kognitiv- ustanovka muayyan ob’ektga nisbatan xatti-harakatni tanlashga yordam 
beradi; 
tartibga solish-ustanovka sub’ektni ichki kuchlanishdan ozod qilish vositasi; 
stabillashtiradigan- ustanovka o‘zgaruvchan vaziyatlarda faoliyatning barqaror, 
izchil, maqsadli xususiyatini belgilaydi. 
Ijtimoiy ustanovka tarkibi: 
kognitiv, ijtimoiy ob’ekt haqida tasavvurlar; 
affekt holatidagi ob’ektga hissiy va baholash munosabatini aks ettiruvchi 
ta’sirchan; 

---

224 
xulq-atvor, shaxsning ob’ektga nisbatan muayyan xatti-harakatlarni amalga 
oshirishga tayyorligini ifodalaydi.