O‟zbekiston respublikasi oliy va o‟rta maxsus ta‟lim vazirligi nizomiy nomidagi toshkent davlat pedagogika universiteti zoologiya va anatomiya kafedrasi

Monoplakoforalar (Monoplacophora) sinfi 
Monoplakoforalar qazilma qoldig‘i kembriy, silur va devon yotqiziqlarida uchraydi. 
Ularning chig‘anog‘i qubba, likopcha yoki spiralsimon shaklda bo‘lgan. Bu sinfning yagona tirik 
vakili neopilina - Neopilina galatheae 1952 yilda Tinch okeani Sharqiy qismida 3590 m 
chuqurlikda topilgan. Neopilina tana diametri 3 sm gacha bo‘lib, qonusga o‘ xshash chig‘anoq 
bilan qoplangan. Tanasi kichik bosh, ancha baland gavda va diskka o‘xshash kengaygan oyoqlan 
iborat (92-rasm). Boshi gavdasidan aniq ajralmagan. Og‘zining oldingi tomonida bir juft 
paypaslagichlari va velum deb ataladigan teri burmasi bo‘ ladi. Ko‘zlari rivojlanmagan. 
Velumning uchki qismida joylashgan bir juft paypaslagichlari kimyoviy sezgi organlari bo‘ladi. 
Neopilina mantiyasi tanasi atrofida xalqa shaklida joylashgan; boshi, oyog‘i va chig‘anog‘ining 
chetlarini o‘rab turadi. Mantiyasi, boshi va oyog‘i orasidan ancha keng mantiya egati o‘tadi. 
Keng va yassi tovondan iborat oyog‘i boshining keyingi tomonida joylashgan. Muskullari 
metamer joylashuv xususiyatga ega. Oyog‘I ikki yonida esa 5—6 juft patsimon jabralari 
joylashgan. 
Hazm qilish sistemasi halqum, qizilo‘ngach, oshqozon, o‘rta va orqa ichakdan iborat. 
Halqum qirg‘ichi shoxsimon tishchalar bilan qoplangan. Qon aylanish sistemasi yurak va qon 
tomirlaridan iborat. Yuragi bir juft qorincha va ikki juft yurakoldi bo‘lmasidan tashkil topgan. 
Ayirish sistemasi 6 juft buyraklardan iborat. Ulardan ikki jufti perikardiydan, qoplgan 4 jufti
selomik bo‘shliklardan boshlanadi. Buyraklar yo‘li jabralar yaqinida mantiya egatchasiga 
ochiladi. Nerv sistemasi yonbosh nervlilarga o‘xshash tuzilgan. Boshida bir juft paypaslagichlar, 
ulardan orqaroqda bir juft kimyoviy sezgi organlari bor. 
Dorzal selomning bo‘lishi, qon aylanish va nafas olish sistemasi organlarini metamer 
joylashganligi neopilinani tuban tuzilganligini ko‘rsatadi.