O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta'lim vazirligi nizomiy nomidagi toshkent davlat pedagogika universiteti magistratura bo’limi

Ikkinchi bob bo‘yicha xulosa

1. 
   O‘zbekistonda ta'lim jarayonida AKTni qo‘llash bo‘yicha keng qamrovli ishlar olib borilmoqda va uning huquqiy va me'yoriy asoslari yaratilgan.
   
2. 
   O‘qitish jarayoni pedagog, talim oluvchi va o‘qitish vositalarining o‘zoro ta'siridan iborat bo‘lib, hozirgi zamon axborot texnologiyalari imkoiyatlari o‘qitish vositalariga o‘qituvchi va ta'lim oluvchi vazifalarining bir qismini yuklash imkonini beradi
   
3. 
   Axborot-kommnunikatsiya texnologiyalari qo‘llaniladigan darslarning qulayligi shundaki, unda o‘quvchining o‘quv materiallarini o‘zlashtirib olayotganligini doimiy ketma – ket kuzatishga, nazorat olib borishga, kerak holarda tuzatishlar kiritib borishga imkoniyat yaratiladi.
   
4. 
   Ta'limda axborot-kommunikatsion texnologiyalarini qo’llash orqali o‘qitishning va bilimlarni o‘zlashtirishrishning nutq, so‘z, tovush bilan bog‘langan usullari ikkinchi navbatga o‘tib, o‘qitishning tasavvurlar, shakllar, rang, tasviriy ko‘rsatuvlar bilan bog‘liq usullari birinchi o‘ringa o‘ta boshlaydi.
   
5. 
   Shuning uchun ham axborot texnologiyalari asosidagi darslarda qiziqish, o‘zini - o‘z boshqarish, yangi bilimlarni o‘zlashtirib borishga intilish dars oxirigacha saqlanib qoladi.
   
6. 
   Axborot texnologiyalaridan foydalanishda axborotlarning jamlanganligi, ko‘rgazmaliligi, ya'ni turli xil taqdim etish imkoniyatlariiing mavjudligi, animatsiyalardan foydalanish, ta'lim-tarbiya oluvchilarning yoshi va fiziologik xususiyatlariga mos axborotlarni taqdim etib borish o‘quvchilarda bilim olishga bo‘lgan ichki harakatlantiruvchi kuchlar(motiv)ni yuzaga keltiradi.
   
7. 
   Bu borada olib boriladigan ishlar mazmuni motivni o‘stirishga, uni qo‘ya bilishni o‘rgatishdan iborat.
   

III BOB. O‘QUVCHILARDA O‘QUV-BILUV MOTIVLARINI SHAKLLANTIRISHDA AXBOROT-KOMMUNIKATSIYA TEXNOLOGIYALARI VOSITALARIDAN FOYDALANISHNI AMALGA OSHIRISHNING SHART-SHAROITLARI
3.1. Axborot-kommunikatsiya texnologiyalari vositasida o‘quvchilarda o‘quv-biluv motivlarini shakllantirishga doir tajriba-sinov ishlarini tashkil etish yo‘l-yo‘riqlari
Axborot-kommunikatsiya texnologiyalari vositasida o‘quv-biluv motivlarini shakllantirish yuzasidan olib borgan tajriba sinov ishlarimiz quyidagicha mazmun kasb etdi:

Pedagogik tajriba-sinov va uning natijalari tahlilini Toshkent shahar Hamza tumanida joylashgan 255-maktabning 3-A sinfida darslarda o‘quvchilarning o‘quv–biluv motivlarini shakllantirishda axborot – kommunikatsion texnologiyalaridan foydalanish bo‘yicha o‘tkazilgan erkin davra suhbatini malakaviy amaliyot davrida o‘tkazdik.

Magistrlik dissertatsiyasining natijalari tadqiqot masalasi va farazlarini yanada aniq ta'riflashga hamda tajribani ishlab chiqish imkonini berdi.

Tajriba masalalarini ta'riflash uchun, ularni yechish vositalarini tanlash uchun tajriba va nazorat guruhlarida (tashxislashning 2-bosqichi) o‘quvchilarda o‘quv–biluv motivlarining shakllanish darajasi to‘g‘risida ma'lumotga ega bo‘lish zarur. Shu bois muammo borasida kerakli ma'lumotlarni aniqlash bo‘yicha tadqiqotlar olib bordik.

O‘tkazilgan tajriba-sinov ishlarida 2 nafar boshlang‘ich sinf o‘qituvchisi, 73 nafar boshlang‘ich sinf o‘quvchilari ishtirok etdilar.

Tajribaning asosiy maqsadi quyidagicha edi:

1) bilim olish jarayoniga nisbatan o‘quvchilarda qiziqishini uyg‘otish, axborot – kommmunikatsion texnologiyalari asosidagi ta'lim berish sharoitlariga nisbatan o‘quvchilarda ko‘nikmalar hosil qilish,ta'lim olish jarayonida axborot–kommunikatsiya texnologiyalarining o‘rni va roli bilan tanishtirish.

2) boshlang‘ich sinf o‘quvchilarining bilim olishda axborot texnologiyalaridan foydalanish yo‘l – yo‘riqlari bilan tanishtirish, ushbu faoliyatning har bir komponenti ahamiyatini ochish;

3) o‘quvchilarda motivlarning shakllanish dinamikasini o‘rganish va aniqlash.

O‘quvchilarning o‘quv–biluv motivlarini shakllantirishga yo‘naltirilgan tajriba-sinov ishlari 2011-2012 va 2012-2013 o‘quv yillarida Toshkent shahar Hamza tumanidagi 255-umumiy o‘rta ta'lim maktabining boshlang‘ich sinflarida davlat ta'lim standartlari, me'yoriy hujjatlari talablarini hisobga olgan holda, boshlang‘ich sinf o‘quvchilarida o‘quv–biluv motivlarini shakllantirish maqsadida o‘tkazildi.

Boshlang‘ich sinf o‘quvchilarida o‘quv–biluv motivlarini shakllantirishga qaratilgan tajriba-sinov ishlari bir necha bosqichlarda o‘tkazildi.

Tajriba-sinov ishlarining birinchi bosqichida 1-3-sinf darslarini (2-chorak) kuzatish. Dasturning bu qismida o‘quv predmetlari bo‘yicha o‘tkazilgan mashg‘ulotlarda o‘quvchilarning o‘quv-biluv faoliyatini motivlashtirish tizimi ishlab chiqildi. Bunda asosan, ona tili o‘qish va matematika darslari bo‘yicha mashg‘ulotlar olib borildi.

Tajriba-sinov ishlarining ikkinchi bosqichida o‘quvchilarlarda o‘quv–biluv motivlarini shakllantirishga qaratilgan faoliyatlar ajratib olib kuzatildi. Ular mazkur bosqichda bir qator ta'limiy topshiriqlarni bajarib, o‘zlarida shakllangan o‘quv–biluv motivlarini namoyish qildilar. Bu o‘rganilayotgan mavzu bo‘yicha materiallarni tanish va notanish vaziyatlarda mustaqil qayta tiklash evaziga yangi axborotlarni qo‘lga kiritish bilan tavsiflandi.

Ta'lim muassasalarida ta'lim-tarbiya jarayonlariga zamonaviy axborot texnologiyalarini joriy qilish quyidagicha chora-tadbirlarni amalga oshirish orqali tadbiq qilindi.(1-jadval):

Ta'lim-tarbiya jarayonlariga zamonaviy axborot texnologiyalarini joriy qilish bosqichlari:

3.1-jadval.

№	Chora-tadbirlarning mazmuni	Kutiladigan natija
1	Ta'lim muassasasi bo‘linmalaridagi axborot-kommunikatsiya texnologiyalaridan foydalanishning mavjud xolatini tahlil qilish va baholash.	Axborot-kommunikatsiya texnologiyalaridan foydalanishning mavjud xolati haqidagi dastlabki xulosalar olinadi.
2	Ta'lim muassasi ta'lim-tarbiya ishlar tizimi moddiy texnika bazasini takomillashtirish yo‘llarini belgilash.	Ta'lim muassasalarining moddiy-texnik bazasi takomillashtiriladi.
3.	Ta'lim-tarbiyaga oid elektron resurslarni yaratish bo‘yicha ijodiy guruhlar faoliyatini tashkil etish va vazifalarini belgilash.	Resurslarni yaratish bo‘yicha ijodiy guruxlar shakllan-tiriladi, vazifalar belgilab beriladi.
4.	Ta'lim-tarbiyaga oid elektron resurslarni yaratish va foydalanish uchun tayyorlash.	Ta'lim-tarbiyaga oid elektron resurslar yaratiladi.
5.	Elektron resurslardan foydalanish mexanizmini ishlab chiqish.	Elektron resurslardan foy­dalanish mexanizmi ishlab chiqiladi.
6.	Ta'lim-tarbiyaga oid elektron resurslardan foydalanish samaradorligi monitoringini tashkil etish.	Ta'lim-tarbiyaga oid elektron resurslardan foydalanish monitoringini tizimi yaratiladi.

Bu chora-tadbirlarni amalga oshirish natijasida:

• 
  axborot-kommunikatsiya texnologiyalaridan ta'lim-tarbiya jarayonlarini tashkillashtirishda samarali foydalanish;
  
• 
  ta'lim-tarbiyaning zamonaviy vositalari - elektron resurslarni joriy etish tizimlari yaratiladi.
  

Elektron resurslarini loyihalashning multimedia dasturlariga psixologik-pedagogik talablar ko‘yiladi.

Elektron resurslarini loyixalashning multimedia dasturlariga qo‘yiladigan asosiy psixologik-pedagogik talablar quyudagilar:

3.2-jadval.

№		Psixologik-pedagogik talablar		Mazmuni
1.		Mazmunniig ilmiyligi		Pedagogika, psixologiya nazariyasining asosiy tamoyillarini xisobga olgan holda ta'limiy faoliyatning mazmunini uning maqsadiga mosligini ta'minlaydi.
2.		Ochiqliq (ammaboplik)		Faoliyatni boshqarishning ixtiyoriy usulini tatbiq qilish imkoniyati; ta'lim maqsadlariga mos keluvchi tanlashning mavjudligi;
3.		Maqsadga yo‘nalganlik		Ta'lim va tarbiyaviy faoliyatning yaqin va uzoq maqsadlari, maqsadga erishish darajalari haqidagi doimiy axborotlar bilan ta'minlash.
4.	Faoliyatni hamkorlikda olib borishni ta'minlash		Resurslardan imkon qadar hamkorlikda foydalanish imkoniyatini berishi lozim.
5.	Kirish nazoratining Mavjudligi		Ta'lim va tarbiyaviy faoliyatni individuallashtirish maqsadini tashhisli o‘rnatish, shuningdek talab qilingan birinchi yordamni ko‘rsatish;
6.	Motivlash- tirishni ta'minlash		Ta'lim va tarbiyaviy faoliyatning shakllari, yuqori ko‘rgazmalilik, o‘z vaqtidagi teskari aloqa, maqsadga yo‘nalganlik bilan mustahkamlanuvchi doimiy yuqori motivlashtirishning shakllanishi.
7.	Ta'lim va tarbiyaviy faoliyatni individuallashtirish		Ta'lim va tarbiyaviy faoliyatni individuallashtirishning mazmuni foydalanuvchilarning individual va yosh imkoniyatlariga mos kelishi, tajribadan o‘tgan bilim, ko‘nikma va malakalarni hisobga olgan holda ko‘rilishi lozim.

Ta'lim jarayonini o‘rganish:

O‘qituvchi o‘quvchilarda mustahkam ta'lim motivlarini shakllantirish uchun o‘quvchilarning o‘zini rivojlantirish motivatsiyalari o‘sishi dinamikasini muntazam kuzatib, tahlil qilib borish hamda o‘zlashtirishda nuqsoni mavjud ayrim o‘quvchilar faoliyatiga tegishli tuzatishlarni kiritib borishi talab qilinadi.

Buning uchun esa o‘quvchilarning motivatsiyalari va ta'limga bo‘lgan qiziqishlarini aniqlash maqsadida muntazam ravishda ularni (so‘rov o‘tkazib borish) tashxislash hamda tashxis natijalari monitoringini yuritish talab etiladi.

Albatta, shaxsning umumiy rivojlanishi dinamikasini o‘rganish yuzasidan olib borilayotgan tadqiqotlar faqatgina shaxs motivlarini aniqlash maqsadidagina olib borilmaydi, bu xususida ishimizning boshqa o‘rinlarida alohida to‘xtalib o‘tamiz, hozir esa o‘quvchilarning bilim olish jarayonidagi motivatsion faoliyati xarakterini aniqlash xususida to‘xtalib o‘tamiz. Buning uchun o‘qituvchining aniq maqsadga yo‘naltirilgan o‘quvchi faoliyatini muntazam kuzatishi eng muhim asos bo‘lib xizmat qiladi.

O‘quvchilar motivlarini o‘rganishning uzoq muddatga mo‘ljallangan shaklida bolalarda tez-tez takrorlanib turadigan qiziqishlarni o‘rganish va aniqlash:

O‘quvchida o‘quv-tarbiya jarayoniga nisbatan qiziqish mavjudmi?

Agar bo‘lsa aynan nimalarga nisbatan ko‘proq qiziqadi?

O‘quvchidan alohida olingan bir fanga nisbatan qiziqish bormi?

Mazkur predmetda uni quyidagilardan aynan nima qiziqtiradi?

• 
  O‘quv fani mazmuni;
  
• 
  Yangi bilimlarni egallash metodlari;
  
• 
  Misol va masalalar yechish metodlari;
  
• 
  Tashqi natijalar-baho, obro‘ va boshqalar.
  

Kuzatishdan tashqari turli shakl va mazmundagi anketa so‘rovlari, insholar tanlovi, suhbatlarni amalga oshirish ham mumkin.

Motivni o‘rganish va shakllantirish quyudagi algoritm asosida olib borildi:

1. 
   Ta'limning maqsadini aniqlash va belgilash.
   
2. 
   Motivatsiyani yosh xususiyatlariga mosligini aniqlash.
   
3. 
   Motivatsiyaning boshlang‘ich o‘rnini aniqlash, o‘rganish.
   
4. 
   Motivlarning kerakli, asosiylarini aniqlash, o‘rganish.
   
5. 
   O‘zgarish (kamayish, ko‘payish, doimiy) sabablarini o‘rganish.
   
6. 
   Kerakli motivlarni shakllantirish.
   
7. 
   Yutuqlarni baholash va keyingi ishlarni rejalashtirish.
   

Motivni qo‘yish strategiyasi.⁶⁵

1. 
   Strategiya: ishni uzoq vaqtga rejalashtirish.
   
2. 
   Hamkorlik: dars jarayonida o‘zaro hamkorlikni yo‘lga qo‘yish.
   
3. 
   Tarkibiy tuzilishi: mashg‘ulot uchun aniq vaqtni belgilash.
   
4. 
   Aniq reja: o‘qishning maqsad maqsad va vazifasini belgilab olish.
   
5. 
   Motiv: o‘qish mazmunini qachon, qaerda qo‘llanilishini, qachon kerakligini belgilab olish.
   
6. 
   Doimiylik, ketma-ketlik: oson – qiyin – o‘ta qiyin sxemasi asosida ishlash.
   
7. 
   Qo‘shimcha: o‘rganilayotgan materialga qo‘shimcha rasm, jadval, izohlar tuzish.
   
8. 
   Rag‘batlantirish: bajarilgan ishlar uchun rag‘batlantirib borish.
   
9. 
   Kengaytirish: qo‘shimcha adabiyotlar o‘qing, munozaralar uyushtirish.
   
10. 
    O‘rganilgan materiallarni takrorlash.
    

Bundan tashqari motivni aniqlash uchun quyudagicha so‘rovnoma o‘tkazish rejalashtirildi:

1. 
   Kim nima uchun o‘qiydi?
   
2. 
   Nega maktabga keladi?
   

So‘rovnoma natijalari asosida o‘quvchilarda mavjud o‘quv motivlari aniqlandi.

O‘quv motivlarini aniqlashda individual yondashuv nisbatan aniqroq hamda xususiy ahamiyat kasb etadi. Natijalarni umumlashtirish esa ob'ektiv bahoni keltirib chiqaradi.

Individual shakllantiruvchi tajriba metodi. Bunda o‘qituvchi bola vazifa va topshiriqlarni bajarishi uchun o‘quvchiga qo‘shimcha mashg‘ulot tashkil qiladi va unga tegishli metodik yordam ko‘rsatadi.Bu jarayonda o‘qituvchining metodik yordami mashq yoki masalani yechish paytida bevosita amalga oshiriladi va so‘ngra o‘quvchidan xuddi shunga yaqin shartdagi mashq yoki masalani mustaqil bajarilish talab etiladi. Natijada o‘quvchida o‘zi mustaqil mashq yoki masalani bajarish ko‘nikmasi mavjudligiga ishonch shakllanadi. O‘qituvchi esa bolaning aynan qaysi o‘rinda oqsayotganligini aniqlab oladi va uni bartaraf etishga harakat qiladi.

O‘quvchilar motivlarini aniqlashning individual shakllantiruvchi tajriba metodida topshiriqlar xilma-xilligi va murakkablik darajasining turliligi sharoitida amalga oshirilishi katta samara beradi. Shuningdek, individual shakllantiruvchi-tarbiyalovchi metod o‘quvchilar motivlarini aniqlashning eng samarali metodlaridan biri hisoblanadi.

Individual shakllantiruvchi-tarbiyalovchi tajriba metodining samarali variantlaridan biri o‘quvchini konkret–real sharoitda tanlovni amalga oshirishga majbur qilish shakli hisoblanadi. Bunda motivlar to‘qnashuvi vaziyati yuzaga keladi va o‘quvchi ulardan birini tanlash imkoniyatiga ega bo‘ladi. Bunday sharoitni mashg‘ulotlar jarayonida o‘qituvchi sun’iy tarzda yaratadi yoki real ta'lim sharoitida yuzaga kelgan vaziyatdan samarali va oqilona foydalanishga harakat qiladi.

Individual shakllantiruvchi-tarbiyalovchi tajriba metodi dialog tarzida amalga oshiriladi. Bunda ta'limning ikki sub'ekti o‘qituvchi bilan o‘quvchi orasidagi kommunikativlik shakli muvaffaqiyatli amalga oshishi uchun har ikkala tomon, ayniqsa, o‘qituvchi muomala madaniyatini yuqori darajada egallagan bo‘lishi talab etiladi. Bolalarning motivatsiyalarini aniqlashga qaratilgan dialogning bunday shaklida o‘qituvchi savollarni berish va ularga javob olish asnosida ekspert vazifasini bajaradi. Ya'ni bolaning o‘tilgan mavzu materiallarini bilmasligiga aynan nima sabab ekanligini dialog jarayonida aniqlay olishi va uni bartaraf etish yo‘llarini bolaga taklif qila bilishi lozim. Buning uchun esa o‘qituvchi mashq yoki masalani qaysi usul yoki yo‘l bilan bajariganligini yoki bajarishga uringanligini, topshiriqlarning mohiyatini bolaning qanchalik to‘g‘ri anglab yetganligini aniqlab olishi shart. Bu kabi o‘quvchi bilan amalga oshirilgan dialog o‘ziga xos diagnostik xarakterga ega bo‘lib, o‘qituvchiga shu orqali o‘quvchining motivatsiyalari darajasini, ta'lim olishga bo‘lgan motivlarini to‘laligicha bilib olish imkonini beradi.

Motivlarni axborot-texnologiyalari asosida shakllantirish quyidagi bosqichlar asosida amalga oshiriladi:

1. Ta'limning maqsadini aniqlash va belgilash;

2. O‘quv motivlarining boshlang‘ich o‘rnini aniqlash va o‘rganish;

3. Axborot texnologiyalarining o‘quvchilarda mavjud motivlar (ijtimoiy motivlar, bilish motivlari va h.k)ga ta'sirini (aynan qaysi motivlarga) o‘rganish, baholash va kerakli motivlarni shakllantirish;

4. Motivlarning va uni shakllantirishga qaratilgan texnik vositalarning o‘quvchilar yosh va individual xususiyatlariga mosligini aniqlash asosida shakllantirish;

5. Motivlarning o‘zgarish (kamayish, ko‘payish, doimiy)lar sabablarini o‘rganish, aniqlash;

6. Fan-texnika taraqqiyoti, moddiy texnika ba'zalarining o‘sib borishi o‘quvchilar motivlarining shakllanishiga ta'sirini baholay olish va ijobiy ta'sirini oshirish;

7. Yutuqlarni baholash va keyingi ishlarni rejalashtirish;

Axborot-kommunikatsiya texnologiyalari asosidagi darsning bosqichlari:

1. Tashkiliy bosqich.

Bosqichning psixologik masalasini yechish ko‘rsatkichlari:

- o‘qituvchi va o‘quvchilarning yaxshi munosabatda bo‘lishi;

- sinf o‘quvchilarining ishchanlik ritmiga tez kirishib ketishi;

- barcha o‘quvchilar diqqatini jalb etish;

- tashkiliy qismning qisqaligi;

- o‘quvchilarning va texnika vositalarining darsga to‘liq tayyorligi.

Bu bosqichda o‘quvchilarning vaqti kompyuterga parol kiritish, saytlarni qidirish va dasturlarni o‘rnatishga ketmasligi kerak. Ular faqat predmet bo‘yicha shug‘ullanishlari lozim. Bunday ishlarni yordamchi dasturchilar tayyorlab qo‘yishlari kerak. Yoki bu ishlarni tez bajaradigan o‘quvchilar yordam berishlari lozim.

2. Uy vazifasini tekshirish bosqichi.

Bosqichning o‘quv-tarbiyaviy masalasini yechish ko‘rsatkichlari:

- butun sinf o‘quvchilarining uy vazifasini bajarganlarini aniqlash (5-7 daqiqa), ommaviy xatolarni bartaraf etish;

- uy vazifasini bajarmagan ayrim o‘quvchilardan sababini aniqlash;

- o‘quvchilarga uy vazifasini bajarmaslik kelajakda umumiy natijalarga ta'sir etishini tushuntirish;

- uy vazifasining maqsadlari va o‘quvchilarning uy vazifasini bajarishga bo‘lgan munosabatlariga qarab nazoratning turli shakllaridan foydalanish.

Bu bosqichda bir nechta variantni qo‘llashni tavsiya etish mumkin:

- elektron uy vazifalarini uyda bajarish shart emas, hammaning ham uyida kompyuter yo‘q. Maktab kompyuterlaridan foydalanish mumkin. Elektron uy vazifalarini saqlash ko‘p vaqt talab kilmaydi. Bunday uy vazifalari avvaldan tuzib qo‘yilgan papkalarda saqlanadi;

- sinov testlari tuzish. Bu jarayonda o‘quvchilar ham qatnashishlari mumkin.

3. Bilimni tekshirish bosqichi.

Bilimni o‘zlashtirish darajasini tekshirganda faqat xotirani emas, o‘quvchining fikrlashini tekshirish kerak. Savollar o‘quvchilar uchun qiziqarli bo‘lishi lozim. Buning uchun o‘quv materiallariga yangicha yondashuv, nazariy bilimlarni amalda qo‘llash kerak. Bunda o‘quvchilar bir-birlarining ishlarini baholashlari va o‘qituvchi bu jarayonni oqilona tashkil etishi muhim hisoblanadi.

Axborot texnologiyalari asosida 3-sinflarda ushbu dars ishlanmasi asosida dars tashkil etildi:

“Sifat” mavzusiga oid dars ishlanma.

Sinf: 3-sinf.

Dars: Ona tili.

Dars materiali: Sifat yasovchi qo‘shimchalar.

Dars maqsadi:

1. O‘quvchilarning sifat so‘z turkimi haqidagi bilimlarini kengaytirish.

2. 
   O‘quvchilarning mustaqil ijodiy fikrlash qobiliyatini o‘stirish.
   

1. 
   O‘quvchilarning modul asosida mustaqil ishlash malakasini oshirish.
   

Dars metodi: Modulli o‘qitish, guruxlarda ishlash, “Aqliy hujum”.

Dars shakli: Noan'anaviy dars.

Dars jihozi: Tarqatma materiallar, rasmlar, darslik, slaydlar.

Dars rejasi:

1. 
   Tashkiliy qism.
   

2. 
   O‘tgan mavzu yuzasidan o‘quvchilar bilimini aniqlash va baholash.
   
3. 
   O‘quvchilarni dars mavzusi, maqsadi, borishi bilan tanishtirish.
   
4. 
   Bugungi mavzuni o‘rganish.
   
5. 
   Test savollari asosida o‘quvchilar bilimini aniqlash va baholash.
   
6. 
   O‘tilgan mavzuni umumlashtirish va tarbiyaviy xulosa chiqarish.
   
7. 
   Uyga vazifa berish.
   

O‘quvchilarning vazifasi:

1. 
   Guruhlarda ishlash qoidalariga amal qilish, o‘quv topshiriqlarini mustaqil bajarish.
   
2. 
   Mavzu yuzasidan guruhlar o‘rtasidano savol-javob, bahs-munozarada ishtirok etish.
   
3. 
   O‘quv materialini o‘zlashtirishga erishish.
   

1. 
   Darsning borishi:
   

1. 
   O‘tgan mavzu ustida ishlash.
   

1. 
   266-mashq uyga vazifa qilib topshirilgan bo‘lib, vazifa o‘qituvchi tomonidan tekshirilib chiqiladi.
   
2. 
   O‘tilgan mavzu yuzasidan o‘quvchilarga savollar berish.
   
3. 
   O‘tilgan mavzu yuzasidan o‘quvchilarda paydo bo‘lgan savollar va tushunarsiz o‘rinlar ustida ishlash.
   

2. 
   Yangi mavzu ustida ishlash modul dasturi asosida olib boriladi.
   

O‘quvchilar darsni olib borish tartibi va guruhlar uchun dars moduli slaydlar asosida o‘quvchilarga tanishtiriladi. O‘quvchilar ishtirokida dars loyhasiga o‘zgartirishlar kiritish mumkin. O‘quvchilar ikki guruhga ajratiladi.

Birinchi guruh uchun dars moduli:

O‘quv faoliyati elementi	O‘quvchilar o‘zlashtirishi lozim bo‘lgan o‘quv materiali yuzasidan savol-topshiriqlar	Topshiriqlarni bajarish yuzasidan ko‘rsatmalar	Ajra- tilgan vaqt	Ba- ho
1-O‘FE	Maqsadi: Sifat-so‘z turkumi mavzusi yuzasidan o‘zlashtirilgan bilimlarni aniqlash. Savol- topshiriqlar. 263-mashqdagi 1-topishmoqni o‘qing. Sifatlarni toping, narsalarning belgisiga ko‘ra turlarini aniqlang, topishmoqlarning javobini ayting va yozing. Lug‘at ishi: So‘zlarni davom ettiring: kuchli, aqlli, gulli...(-li qo‘shimchasi yordamida yasalgan sifatlar)	Topishmoqlarni ifodali o‘qishga harakat qiling, ma'nosini tushuning. Passiv o‘quvchilar fikrini ham eshitib ko‘ring va tahlil qiling. Tahlilda faol ishtirok etishga harakat qiling. Topshiriqlarni yozish jarayonida husnixatingizga e'tibor bering.	4 da- qiqa
2-O‘FE	Maqsadi: sifatlarni gap va matn tarkibida o‘rinli qo‘llay olish ko‘nikmalarini shakllantirish. 264-mashq. Bog‘ning bahorgi ko‘rinishi haqida hikoya tuzing. Tuzgan gaplaringizda sifatlar ishtirok etsin va shu gaplaringizni daftaringizga yozing. Savol va topshiriqlar: Bahorda bog‘ qanday ko‘rinishda bo‘ladi? Daraxtlar va gullarda qanday o‘zgarishlar bo‘ladi? Bahorda bog‘larni kuzatganmisiz?	Sifat so‘z turkumiga oid so‘zlar qanday so‘roqlarga javob bo‘lishini eslang. Sifat yasovchi qo‘shimchalar yordamida yasalgan sifatlarni qo‘llashga yahamiyat bering. Ikkinchi guruh bajargan vazifalarni ham kuzatib boring.	5
3-O‘FE	Maqsad: Sifatlarning ot bilan bog‘lanishi yuzasidan o‘quvchilar bilimlarini chuqurlashtirish. Savol va topshiriqlar: 265-mashqni o‘qing. Birinchi to‘rtlikdagi ajratib ko‘rsatilgan otlarga bog‘lanib kelgan kelgan sifatlarni aniqlab, shu sifatlarga so‘roq bering va ko‘chiring.she'rda Vatanimizning qaysi belgilari ifodalangan? Fikringizni besh-olti gap bilan ifodalang. Saylanma diktant. Qanday?, qanaqa?so‘roqlariga javob bo‘lgan so‘zlarni ajratib yozing: ko‘rkam, ma'noli, tomchi, sovuq, inson, ko‘m-ko‘k, saxiy.	She'rni ifodali o‘qing. Otlarning qanday so‘roqlarga javob bo‘lishini eslang.	5