O‟zbekiston respublikasi oliy va o‟rta maxsus ta‟lim vazirligi nizomiy nomidagi toshkent davlat pedagogika universiteti zoologiya va anatomiya kafedrasi

Ayirish 
sistemasi. 
Odatda 
hayvonlarda 
organizmdan 
moddalar 
almashinuvi 
mahsulotlarini  chiqarish  va  osmotik  bosimni  boshqarish  funksiyasini  maxsus  ayirish  organlari 
bajaradi.  Bir hujayralilar ayirish organi  bitta  yoki ikkita qisqaruvchi  vakuoladan iborat.  Dengiz 
va  parazit  bir  hujayralilarda  qisqaruvchi  vakuolalar  bo‘  lmaydi.  Yassi  va  to‘  garak 
chuvalchanglar ayirish sistemasi umumiy ayirish nayiga ochiladigan juda ko‘p naychalar va ular 
bilan tutashgan hujayralardan iborat.  Tana bo‘shlig‘i  va qon aylanish  sistemasining rivojlanishi 
bilan ayirish sistemasi ham murakkablashib boradi. Halqali chuvalchanglar ayirish organlari bir 
uchi  tana  bo‘  shlig‘iga,  ikkinchi  uchi  teri  ustiga  ochiladigan  juft  organlardan  iborat.  Kupchilik 
bo‘ g‘imoyoqlilar ayirish sistemasining tuzilishi va funktsiyasi ham halqali chuvalchanglarnikiga 
o‘xshash  bo‘ladi.  Hasharotlar  va  ko‘poyoqlilar  ayirish  organi  vazifasuini  ichak  bo‘shlig‘iga 
ochiladigan  malpigi  naychalari  bajardi.  Umurtqalilar  ayirish  sistemasi  qon  aylanish  sistemasi 
bilan bog‘langan murakkab buyraklardan iborat.