O‗zbekiston respublikasi oliy va o‗rta maxsus ta‘lim vazirligi namangan davlat universiteti ijtimoiy-iqtisodiy fakul‘teti

Ehtimollik - kichik va katta darajada hasisatga da‘vogarlik siluvchi va 
bunga yetarli asosi bo‘lmagan ilmiy hayotiy tushuncha. Kundalik turmushda 
shunday  hasisatlarga  amal  silinadiki,  bu  tushuncha,  bu  hasida  uning 
mavjudligi,  uning  borligini  isbot  qilish  qiyin  bo‘lgan  paytlarda,  ishlatiladi. 
Ushbu ilmiy tushuncha imkoniyat, zaruriyat, tasodifiyat kabi kategoriyalar b-
n  yasindan  alosada.  E.ni,  ko‘pincha,  miqdoriy  tomonlari  hisobga  olingan 
imkoniyat,  deb  aytishadi.  Ana  shu  ma‘noda,  E.ka,  ko‘pincha,  miqdoriy 
me‘yor,  deb  ta‘rif  bersa  bo‘ladi.  E.  imkoniyat  amal  siladigan  chegaralarni 
ifodalaydi.  Boshqacha  aytganda,  E.  imkoniyatni  voqealikka  aylanish 
darajasini  ifodalaydi.  E.  ko‘pgina  fanlar,  chunonchi,  matematika,  fizika, 
iqtisodiyot,  siyosatshunoslik  fanlarining  asosiy  tushunchasi  hisoblanadi. 
Bilish  naz-yasida  E.  tushunchasi,  haqiqatga  intiluvchi,  lekin,  uni  tom 
ma‘noda  yetarli  asosga  ega  bo‘lmagan,  kategoriya  sifatida  o‘rganiladi.  E. 
g‗oyasining zamonaviy fanda keng qo‗llanishining asosiy sabablaridan biri - 
fanning  murakkab  ob‘ektlar  b-n  ish  ko‘rayotganligi  hisoblanadi.  Keyingi 
yillarda yaratilgan kopgina nazariyalarda E. zarur tushunchalardan biri bo'lib 
qolganligi,  boshqacha  so'z  bilan  aytganda,  E.  yangi  naz-yalarda  muhim 
ahamiyat kasb etayotganligi qayd etilmoqda. Shuningdek, E. tushunchasining 
fanda  ishlatilishi  va  uning  fal-iy  tahlili  sababiyat  va  determinizmning 
mohiyatini asoslashda, Laplas determinizmini mutlaslashtiruvchi sarashlarga 
sarshi  kurashda,  indeterminizm  -  ba‘zi  fikrlarning  asossiz  ekanligini 
asoslashda hamda uning so‗llanish 
Eklektiv  (yun.  eklektikos  –  tanlovchi)  —  turli-tuman,  ba‘zan  qarama-
qarshi prinsiplar, qarashlar, nazariyalar va odatlarni mexanik tarzda qo‗shish. 
Eklektizm  (yun.  eklektikos  -  tanlovchi)  —  uzviy  bir  butunlikni  inkor 
etuvchi,  aralash-quralash,  turli-tuman  tushuncha,  g‗oyalar,  qarashlar, 
nazariyalarning  ulardagi  ―chegaradan  chiqib  ketishlarni‖  bartaraf  qilish 
niqobi ostida tamoyillarsiz birlashishi.