O`zbekiston respublikasi oliy va o`rta maxsus ta’lim vazirligi namangan davlat universiteti texnik ijodkorlik va dizayn fanidan ma’ruzalar matni bilim soxasi: 100000-Ta’lim Ta’lim soxasi: 140000-O’qituvchilar tayyorlash va

K

ashfiyotning ijodiy texnikaviy, tashkiliy asoslari

Davlat

kashfiyotchilik

qo`mitasi

Ekspert

kengash

Uslubiy

komissiya

Patent

texnikaviy

kutubxona

Ilmiy ishlab

chiqarish

birlashma

Patent–litsenziya

xizmati

markazi

Ilmiy texnika

markazi

NTSning tartibiga davlat kashfiyotchilik qo`mitasining ishchilari, buyuk

olimlar, yuqori malakali mutaxassislar, ishlab chiqarish novatorlari kiradi. NTSga

davlat kashfiyotchilik qo`mitasining raisi boshchilik qiladi.

Ekspert kengashi ekspertizaga bog`liq bo`lgan /ilmiy-metodik adabiyotlarni/

muomilalarni ko`rib chiqadi. Metodik komissiya ratsionalizatorlikka va

kashfiyotchilikka bog`liq bo`lgan ilmiy metodik adabiyotlari, ma`lumotnomalarni

bosib chiqarish masalalarini ko`rib chiqadi. Muassasalararo komissiya patent-

litsenziya savollari bo`yicha, kashfiyotlarni patentlash sohasida chet el bilan

shartnomalar tuzadi va sotish, sotib olish hamda mukofotlash ishlarini amalga

oshiradi.

Davlat kashfiyotchilik qo`mitasiga bir qator uyushmalar kiradi: Ilmiy ishlab

chiqarish birlashmasi; Respublika patent texnikaviy bibliotekasi kashfiyotchilik va

patentlash muammolari bo`yicha ilmiy xodimlarning, rahbarlik qiluvchi muqandis-

texniklarning malakasini oshirish Davlat oliy kurslari, Respublika patent xizmati

markazi, Mukofotlarni to`lash va nazorati boshqarmasi, rahbar xodimlarning patent

ishlari bo`yicha malakalarini oshirish markaziy oliygohi.

Kashfiyotchilik va ratsionalizatorlik ishlariii rivojlantirish va boshqa

tashkilotlar ishtirokida amalga oshiriladi. Muhandislar jamiyati ilmiy ittifoqi patent

---

20

byurosi, ijodiy kompleks bo`limlari va tadbiq qilish bo`limlari jamiyat ekspert

laboratoriyalari, tsexlar va uchastkalar, yoshlar kompleks kollektivlari hamda

kasaba uyushmalari rahbarligida o`z ishlarini amalga oshiradi.

Ilmiy texnik ijodiyotga bosh rolni jiddiy tadqiqotlar bajarida deb tan olingan.

CHunki ular sababli kollektiv masalalarni echishning ilmiy imkoniyatlari

yaratiladi. Ko`pchilik jiddiy tadqiqotlarni nihoyasi kashfiyot hisoblanadi.

Kashfiyot tushunchasi yuridik ma`noga ega bo`lib, juda keng tarqalgandir.

Kashfiyotchilik haqidagi tushuncha. Kashfiyotlar, ixtirolar va ratsionalizatorlik

takliflari to`g`risida nizomda yorqin aks ettirildi. Nizomga ko`ra, kashfiyot deb,

oldindan ma`lum bo`lmagan ob`ektiv qonuniyatlar, xossalarini, bilish darajasiga

tubdan o`zgartirish kirita oladigan qonunlarni o`rnatilishi qisoblanadi. Geografik,

arxeologik, poleatalogik, foydali qazilmalar, jamiyatshunoslik haqidagi fanlardan

qilingan kashfiyotlarni nizom kashfiyot deb hisoblaydi.

Bularga kashfiyot deb qaramasligini sababi: geografik, poleontologik,

arxeologik, foydali qazilmalar borasida qilingan kashfiyotlar ijodiy mehnat talab

qilmaydi, balki ekspeditsion topilma xarakteriga kiradi. SHuningdek, matematik,