O`zbekiston respublikasi oliy va o`rta maxsus ta’lim vazirligi namangan davlat universiteti texnik ijodkorlik va dizayn fanidan ma’ruzalar matni bilim soxasi: 100000-Ta’lim Ta’lim soxasi: 140000-O’qituvchilar tayyorlash va

DIZAYN

Garmonik forma

S i m m e t r i y a

Kompozitsiya

N i s b a t l a r

Tashqi formani uzviyligi va yaxlitligi

Hajmli- fazoviy tuzilish.

Proportsionallik va marom

M a t e r i a l.

Rang va ranglar uyg`unligi

Plastiklik

Masshtablilik

Buyumning tashqi formasi.

Garmonik forma va kompozitsiya.

Ergonomika

 Buyumning tashqi formasi.

Avvalo buyum formasining xarakteristikasini qarab chiqami, bunda uning har

qanday amaliy va estetik mazmunini istisno qilamiz. eng oddiy formalar- bular

bizga ma`lum bo`lgan asosiy geometrik shakllar: parallelepiped, prizma, tsilindr,

konusdir.

Buyumning formasi simmetrik va asimmetrik bo`lishi mumkin.

Simmetriya-bizga tanish bo`lgan termin. SHuni eslatib o`tamizki, simmetriya

faqat elementar buyumgagina emas, balki bir necha qismlardan tashkil topgan

buyumga ham xos bo`lishi mumkin. Simmetriyaning ikkita asosiy turi- ko`zguli va

o`qli simmetriyalar ma`lum.

Odamning figurasi –ko`zguli simmetriyaga misoldir. Bu xildagi simmetriyani

ko`zguli simmetriya deb atashning sababi shuki, o`rta chiziqqa nisbatan inson

gavdasining har ikkala yarmi xuddi ko`zguda aks etganday bo`ladi.

Simmetriyaning bu xodisasi yuzaga nisbatan bo`lib, u simmetriya yuzasi deb

ataladi.

Nisbatlar

Har qanday buyum o`lchovlarga va real hajmga ega. Bular mutlaqo ob`ektiv

parametrlar hisoblanadi. Biroq buyum hajmining o`zida aniqlik bor. Ba`zan

kattagina hajm uzining joylashmasligi tufayli salbiy sifatga aylanib ketadi. Ana

shunday vaqtda “qo`pol mebel’” qabilidagi iboralarni eshitish mumkin.

Hir bir buyum uzining ichki nisbatlari bilan ham xarakterlanadi.