O'zbekiston respublikasi oliy va o'rta maxsus ta'lim vazirligi namangan davlat universiteti

R
1
/R
2
 > A
1
*
/A
2
*
), o’z navbatida, I mamlakatdagi nisbiy narxdan ham yuqori 
bo’lganda 2-tovar ishlab chiqarilmaydi, Har ikki mamlakat 1-tovarni ishlab 
chiqarishga ixtisoslashadi. 1-tovar nisbiy taklifi grafigi cheksizlikka intiladi. 
Mamlakatlar o’zlari nisbiy ustunlikka ega bo’lgan tovarlarni ishlab chiqarishga 
ixtisoslashganda o’zaro savdo har ikki mamlakat uchun qay darajada nafliligini 
qanday hisoblash mumkin degan haqli savol tug’iladi.
@ Savdodan keladigan yutuq (gains from trade) — mamlakatlar o’zlari 
nisbiy ustunlikka ega bo’lgan tovarlarni ishlab chiqarishga ixtisoslashganda 
savdoda ishtirok etuvchi har ikki mamlakat bu savdodan oladigan iqtisodiy naf.
Savdodan keladigan yutuq mamlakatning o’z tovarlari hisobiga ichki 
bozordagiga nisbatan chetdan xorijiy tovarlarga ko’proq ega bo’lishi natijasida 
vujudga keladi. Savdodan keladigan yutuqqa ikki taraflama qarash mumkin: mehnat 
xarajatlarini tejash va icte’molning ko’payishi.
I mamlakat bir birlik ish vaqtida 
1/A
1
ta 1-tovarni va 
1/A
2
ta 2-tovarni ishlab 
chiqara oladi, 1-tovarning 2-tovar narxi orqali ifodalangan nisbiy narxi avvalgidek, 
R
1
/R
2
ga teng. Binobarin, mamlakat vaqt birligida 
(1/A
1
)x(R
1
/R
2
) 
ta 2-tovarni 
import qila oladi. Toki 1-tovarni xorijga sotish orqali II mamlakatdan 2-tovarni o’z 
ichki bozoriga nisbatan ko’proq sotib olish imkoni bor ekan, chetdan tovar sotib 
olish I mamlakat uchun foydali bo’ladi, ya’ni:
(1/A
1
)x(R
1
/R
2
) >(1/A
2
)
(1) 
Yoki tengsizlikni har ikki tomonini