O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi namangan muxandislik-texnologiya instituti

Natriy glyutamati. 
Natriy glyutamati glutamin kislotasining natriyli tuzi hisoblanadi. 
Toza natriy glyutamati oq rangli, kristal holidagi tolqonsimon mahsulot bo’lib, suvda yaxshi 
eriydi. Eritmasi sho’rroq ta’mli, hidsiz bo’ladi. Ma’lumki, glutamin kislotasi yangi go’sht, ho’l 

---

150 
sabzavotlar va boshqa buzilmagan oziq-ovqat mahsulotlarining tabiiy tarkibiy qismlaridan biri 
hisoblanadi. Mahsulotlarni saqlash jarayonida glutamin kislotasining miqdori kamayib boradi, 
natijada oziq-ovqat mahsulotlarining ta’m ko’rsatkichlari ham ma’lum darajada pasayadi. Shu 
sababli ularning tabiiy ta’mini saqlab turish uchun oziq-ovqat mahsulotlariga natriy glyutamati 
qo’shish maqsadga muvofiqdir.
 
Natriy glyutamati ishlab chiqarish uchun asosiy xom ashyo qand lavlagini qayta ishlash 
sanoatining chiqindilari hisoblanadi. 
Natriy glyutamati qaynatilgan kolbasalar, konservalar, konstentratlar ishlab chiqariщda 
foydalaniladi. 
Natriy glyutamati gigroskopik mahsulot bo’lganligi uchun germetik bekitiladigan 
idishlarda saqlash tavsiya etiladi. 
Takrorlash uchun savollar: 
1. Sirka essenstiyasi tarkibida sirka kislotasining miqdori necha foizni tashkil etadi? 
2. oshxona sirkasi tarkibida sirka kislotasining miqdori necha foizni tashkil etadi? 
3. Oshxona sirkasining organoleptik ko’rsatkichlariga qanday talablar qo’yiladi? 
4. Osh tuziga organoleptik ko’rsatkichlari bo’yicha qanday talablar qo’yiladi? 
5. Osh tuzi tarkibida xlorli natriyning miqdori necha foizni tashkil etadi? 
6. Osh tuziga fizik-kimyoviy ko’rsatkichlari bo’yicha qanday talablar qo’yiladi? 
7. Sifat ko’rsatkichlari bo’yicha Osh tuzi necha navga bo’linadi? 
8. Osh tuzi nima maqsadlarda yodlanadi? 
9. Yodlangan tuzlarda yod miqdori qancha miqdorda bo’lishi kerak? 
10. Natriy glyutamatning sifat tahlili va ishlatilish sohasini tushuntirib bering.