O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi namangan muxandislik-texnologiya instituti

Takrorlash uchun savollar: 
1. Meva-urug’ ziravorlarning sifat tahlilini o’tkazish qoidasi va qo’llanilish sohasini tushuntirib 
bering. 
2. Zira tarkibida efir loyining miqdori necha foizni tashkil etadi? 
3. Muskat yong’og’ining kimyoviy tarkibini tushuntirib bering. 
4. Qalampirning achchiqligi nima bilan tushuntiriladi? 
5. Barg ziravorlarning sifat tahlilini o’tkazish qoidasi va qo’llanilish sohasini tushuntirib bering. 
6. Ildiz ziravorlarning sifat tahlilini o’tkazish qoidasi va qo’llanilish sohasini tushuntirib bering. 

---

148 
7. Gul ziravorlar (za’faron) ning sifat tahlilini o’tkazish qoidasi va qo’llanilish sohasini 
tushuntirib bering. 
8. Za’faron tarkibida yoqimli achchiq ta’m beruvchi qaysi moda hisoblanadi? 
 
Ovqatga ishlatiladigan kislotalar, osh tuzi, natriy glyutamati tavsifi va sifat tahlili 
Ovqatga ishlatiladigan kislotalar. 
Oziq-ovqat sanoatida va oshpazlikda asosan sirka va 
limon kislotalari ishlatiladi. 
Sirka kislotasi. Bu kislota vinoni, pivoni bijg’itib sirkaga aylantirish yo’li bilan olinadi. 
Qanday xom ashyodan tayyorlanganligiga qarab vino sirkasi, meva-rezavor meva sirkasi va pivo 
sirkasi bo’ladi. 
Sirka kislotasi sotuvga oshxona sirkasi va sirka essenstiyasi holida chiqariladi. 
Oshxona sirkasi sirka kislotasini suvda eritish yo’li bilan olinadi. Oshxona sirkasi 
ovqatlarga qo’shib iste’mol qilinadi va uning asosiy vazifasi ishtahani ochishdan iboratdir. 
Oshxona sirkasi tarkibida sirka kislotasining miqdori 3-9% ni tashkil etadi. 
Yaxshi sifatli oshxona sirkasi tiniq, rangsiz, quyqasiz va cho’kindisiz, ta’mi nordon, hidi 
o’ziga xos, begona ta’mlarsiz va hidlarsiz bo’lishi kerak. 
Xushbo’y o’tlar damlamasiga aralashtirilib tarkibida 5-6% sirka kislotasi bor xushbo’y 
sirka ham ishlab chiqariladi. 
Sirka essenstiyasi sirka kislotasining suvli eritmasi bo’lib, uning tarkibida sirka 
kislotasining miqdori 70-80% ni tashkil etadi. Sirka essenstiyasi suv qo’shib konstentrastiyasi 5-
6% ga keltirilgandan keyingina iste’mol yaroqli hisoblanadi. 
Limon kislotasi. Bu kislota rangsiz kristallar holatida bo’lib, uning tarkibida limon 
kislotasining miqdori 99,5% ni tashkil etadi. Limon kislotasi oq rangli, quruq, sochiluvchan 
konsistenstiyaga ega. Rangsiz kristallar suvda oson eriydi, eritmasi tiniq, ta’mi nordon bo’ladi. 
Limon kislotasi qandolatchilikda, liker-araq mahsulotlari, spirtsiz ichimliklar olishda ishlatiladi. 
Uy sharoitida esa bu kislotani sirka o’rniga ishlatish maqsadga muvofiqdir.