O`zbekiston respublikasi oliy va o`rta maxsus ta`lim vazirligi namangan davlat universiteti «Geografiya» kaferdrasi

Tabiiy muhit
-
ayrim hayvonlar ba’zi yuqumli kasalliklarni yuqtirishni 
masalan pashsha bezgak kasalligi, tropik o’rmonlardagi tse
-tse chivini uyqu 
kasalligini keltirib chiqaradi. 
Ammo, o’limlar eng ko’pi sun’iy muhitdan kelib chiqadi. Inson o’z mehn
ati 
tufayli shunday sun’iy muhitni vujudga keltirdiki, ular ta’sirida bir qancha xavfli
-
yurak qon tomiri, asab sistemali xavfli yaralar, venerik kasalliklar ko’payib ketdi. 
Bularga asosiy sabab hozirgi zamon sanoati, urbanizatsiya, texnika taraqqiyoti, 
avt
omatlashtirish, xalq xo’jaligini ximiyalashtirish natijasida atrof
-muhitni 
buzilishi, havoni, oqar suvlarni ifloslanishidir. Yurak-qon tomir kasalliklari 
industrial jihatdan rivojlangan kapitalistik mamlakatlarda rivojlanayotgan 
mamlakatlarga qaraganda 6-8 
marta ko’proqdir. Bu kasalliklarni to’la tuzatib 
yuborishga meditsina hali qodir emas. 
Atmosferani ifloslantirayotgan asosiy manbalar nima? Masalan: AQSH ga 
tegishli ma’lumot: 60% transportdan chiqqan gaz; 17% sanoatdan; 14% 
energetikadan; 9% uylarni isit
ish uchun yoqilg’i yoqishdan.
Avtomobillashishning yana bir salbiy tomoni avariyalardir. Yer sharida har 
yili 55 million avtomobil avariyasi sodir bo’lib, unda 300 mingdan ortiq kishi 
halok bo’ladi. Taxminiy hisoblarga ko’ra, shofyorlarning har 9 tasidan bittasi o’z 
hayoti davomida yoki avariyada halok bo’ladi yoki og’ir jarohatlanadi. 
Avariyalardan halok bo’lish ham AQSH, Yaponiya, Germaniya, Angliya, 
Frantsiya kabi yuksak darajada avtomobillashgan davlatlarda ko’proq. Aholi 
o’rtasidagi o’lim ko’rsatkichig
a turli xalq turmush sharoiti, ular odatlari va ovqatlar 
tarkibi, ham ta’sir qiladi. Masalan, alkogolizmdan sodir bo’lgan jigar tserrozi 
kasalligi eng ko’p fraktsiyalarda uchraydi. Ayrim kasalliklarni geografik tarqalishi 
ahamiyatlidir. Masalan, qizil o’ngach yarasi kasalligi O’zbekiston, Qozog’iston va 
Turkmanistonda, sut bezlari yarasi Latviya, Estoniyada uchraydi.