O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi namangan davlat universiteti jismoniy madaniyat kaferdrasi «tasdiqlayman»

3. Jismoniy mashq, texnikasi 
Akademik darslarda, sport trenirovkasi sog’lomlashtirish va boshqa 

---

120 
mashg’ulotlarda har bir mashq yoki ixtiyoriy harakat ijro texnikasiga ko’ra turli 
uslubda bajariladi. Masalan, balandlikka sakrashda sakrash ustunlari orasiga 
qo’yiladigan balandlikni o’lchamiga o’rnatilgan “planka” ustidan sakrab o’tish 
uchun, plankaga nisbatan ung yoki chap yelka bilan yoki uning to’g’risidan 
yugurib kelib, depsinish bilan sakrash mumkin. 
Aslida shu mashqni yuqorida qayd qilinganidan boshqacharoq - oson, oz 
energiya sarflab, belgilangan harakatni (vazifani) samarali ijro etish uslubiyatlari 
mavjud. Buni harakat yoki jismoniy mashq 
“texnika”
si atamasi orqali mazmuni 
tavsiflanadi. 
Texnika 
- grekcha so’z bo’lib, “bajarish san’ati” degan ma’noni bildiradi. 
Harakat vazifasini oson, samarali hal qilish uchun tanlangan harakat akti 
(faoliyat)ni - jismoniy mashq texnikasi deb atash qabul qilingan. 
Jismoniy mashq texnikasi yoki uning tarkibidagi harakat akti (harakat 
faoliyatining bir qismi bo’lagi), harakat faoliyati tarkibidan ikki narsani: 
a) 
bajarilayotgan harakat, uni bajarishdan kelib chiqadigan maqsad; 
b) 
harakat vazifasini hal qilishning usulini farqlash, ajrata bilishni taqazo 
etadi. 
Harakat texnikasi doimiy ravishda takomillashib boradi, ohir oqibat yuqori 
natijalarga olib kelishi mumkin. Lekin bunga sportchilarning tinimsiz mehnati, ter 
to’kishi orqali erishiladi. 
Sportchining jismoniy tayyorgarlik darajasining yaxshilanishi yoki uning tana 
tuzilishi 
(anatomiyasi)dan 
boshqacha 
aytganda, 
jismoniy 
rivojlanganlik 
ko’rsatkichlarining turlicha o’zgarishlarga (son suyagini kaltaligi yoki uzunligi, 
yelka suyagi o’lchamining turli xilligi va h.k.) yuz tutishi sport turi - jismoniy 
mashqlarni bajarish texnikasining asosini, uning zvenolari yoki detallarining 
o’zgarishiga, almashishiga sabab bo’lishi mumkinligi jismoniy tarbiya, sport 
amaliyotida isbotlangan holatligini bilishimiz lozim bo’ladi. 
Harakat yoki jismoniy mashq texnikasi o’zining asosi, zvenolari va 
detallaridan iborat tarkibga ega bo’ladi va bu uning mazmuni deb qismlarga 
ajratiladi.