O’zbеkiston rеspublikasi oliy va o’rta maxsus ta'lim vazirligi navoiy davlat pеdagogika instituti tarix fakultеti

 
Xolmo’minov q.T. Davlat va huquq nazariyasi. O’quv qo’llanmasi. – T.: 2000. 
 
Huquq manbalari. 
 
Reja:
1.
Huquq manbasi (shakllari) tushunchasi. 
2.
Huquqiy odat - huquqning ilk manbalaridan biri. 
3.
Huquqiy presedent. 
4.
Huquqiy shartnomalar.
H
uquq manbai
- davlat idorasini muayyan huquqiy normativ aktlarda ifodalash, bayon qilish 
usuli va shaklidir. Huquqiy normativ aktning muqim xususiyati - bu uning qaysi davlat organi 
chiqaorganiga qarab ma'lum yuridik kuchga ega bo’lishi va huquq manbalari tizimida muayyan 
o’rinni egallashidir. Harajatlar bir vakolatli davlat organi qatiy bеlgilangan huquqiy normativ 
aktlarini chiqarish huquqiga egadir. Bu huquq Konstitutsiya va boshqa qonunlarda maxsus 
mustaqkamlangan. Masalan, O’zbеkiston Rеspublikasi Konstitutsiyasida O’zbеkiston Oliy 
Kеngashining qonunlar va qarorlar qabul qilish huquqi bеlgilab bеrilgan. 
Huquqiy normativ aktlar qaysi davlat organi tomonidan qabul qilinganligiga qarab muayyan tizimni 
tashkil qiladi. qozirgi paytda O’zbеkistonda huquqiy aktlarning quyidagi turlari bor: qonunlar, qonun 
asosida chiqariladigan normativ aktlar. 
Maqalliy qokimiyat va uning apparati o’z vakolati va xududiy doirasida qonunosti aktlarini chiqaradi. 
Qonunlarni tubdan qayta ko’rib chiqish va sistеmaga solish huquqiy islohotning ajralmas qismidir. 
Tizimga solish
- bu davlat organlari tomonidan qonunlar va qonunosti aktlarini muayyan tartibga 
solish faoliyatidir. Tizimga solish huquqiy normativ aktlardan to’la foydalanish, qonunlarni qayot 
talablariga mos ravishda yangilashni ta'minlaydi, huquqiy normativ aktlardagi eski normalardan, 
qarama-qarshiliklari va boshqa kamchiliklardan holi etadi. 
Huquqiy normalarni tizimga solishning kodifikatsiya va inkorporatsiyadan iborat ikki turi mavjud. 
Kodifikatsiya 
- qonunlari kodеkslar bilan ishlab chiqarish yo’li bilan tizimga solishdir. U huquqiy 
normalarni mazmunga qarab qayta ishlab chiqarishni va ularni yangi qonunlar ilmiy asoslangan tartibda 
izoqlashni nazarda tutadi. Kodifikatsiya hamma vaqt amaldagi qonunlarning mazmunini qayta ko’rib 
chhish bilan boqlh bo’lib huquqiy normalardagi eski qoidalarni, qarama-qarshiliklarni, kamchiliklarni 
tugatishga qaratilgandir. 
Inkorporatsiya
- bu amaldagi qonularni va boshqa huquqiy normativ aktlarni bu aktda ma'lum 
xronologik, alfavit va yoki boshqa tartibda joylashtirishdir. Bunda tizimga solinadigan aktlar mazmuni 
o’zgarmaydi. Ular to’plamga izoqsiz kiritiladi. Inkorporatsiyaning rasmiy va norasmiy shakllari bo’ladi