O’zbеkiston rеspublikasi oliy va o’rta maxsus ta'lim vazirligi navoiy davlat pеdagogika instituti tarix fakultеti

Huquq institutlari
-huquq sohasida bu o’zaro boglangan jamiyatda kishilar o’rtasidagi bir turdagi 
ijtimoiy munosabatlarni tartibga soluvchi bir qancha huquq normalaridan iborat. Huquq institutlari 
huquqning asosi hisoblangan O’zbekiston Respublikasining Konstitutsiyasida ham mavjud. 
Masalan,»Inson va fuqarolaring asosiy erkinliklari, huquqlari va burchlari», «jamiyat va shahs», 
«ma’muriy-hududiy va davlat tuzilishi» va boshqalar. 
Huquq sohasi 
- hayotda o’ziga hos bir turdagi ijtimoiy munosabatlarning muayyan sohasini tartibga 
soluvchi mahsus huquq normalari va huquq institutlarining yig’indisidir. Masalan; moiyaviy munsabatlar 
moliya huquqi sohasi bilan, mehnat huquqi sohasi bilan esa mehnat munosabatlari tartibga solinadi. 
Huquq sohasi- hukuk tizimining asosiy qismi va mustaqil bo’ginidir. Har bir huquq sohasi umumiy va 
mahsus qismdan iborat bo’ladi. Bulardan shu sohaga tegishli ijtimoiy munsabatlarni tartibga solishning 
umumiy va mahsus tamoiylari bayon etiladi.
Huquq tizimi O’zbekiston Respublikasida bozor iqtisodiga utish vazifalariga, jamiyatning siyosiy 
tizimini mustahkamlab, demokratiyai amalga oshirishda va huquqiy davlat ko’rish uchun hizmat qiladi.
Demak, huquq tizimi jamiyatning iqtisodiy, siyosiy va ijtimoiy tuzilishi bilan belgilangan, ob’yektiv 
harakterga ega bo’lgan, bir turdagi ijtimoiy munosabatlarning tartibga soluvchi huquq normalari, huquq 
institutlari va ukuk sohalarining tartib bilan to’g’ri joylashtirilishidir. 
Hozirgi zamon jamiyati huquq tizimi quyidagi soxalarni birlashtiradi: 
- davlat(konstitutsiyaviy) huquqi - davlatning ijtimoiy va davlat tizimi asoslarini mustaxkamlaydi, 
fuqarolarning huquqiy xolatlari asoslarini, davlat orgnlari tizimi asoslarini va ularning vakolatlarini 
mustaxkamlaydi; 
- ma'muriy huquq- davlat orgnlarining faoliyatini amalga oshirish jarayonida mujassamlashadigan
ijtimoiy munosabatlarni tartibga soladi; 
- fuqarolik huquqi - mulkiy va nomulkiy munosabatlarni tartibga soladi; 
- mеxnat huquqi- kishilarning mеxnat faoliyatlari bilan bog’liq munosabatlarni tartibga soladi; 
- oila huquqi- oila,nikox munosabatlarini tartibga soladi va xakozo.
- еr huquqi, fuqarolik-protsеssual, jinoyat huquqi, jinoyat- protsеssual huquqi, jinoyat ijroya huquqi va 
boshqa tеgishli munosabatlarni tartibga soladi.