O’zbekiston respublikasi oliy va о‘rta maxsus ta’lim vazirligi namangan muxandislik-texnologiya instituti turdali toshmirzayevich malikov

Analiz — 
bir butunni qismlarga, bo’laklarga, tomonlarga, elementlarga ajratib, 
ularning har bin nima, qanday vazifani bajarishini bilishdir. Analiz usuli natijasida 
butunni tashkil etgan qismlar, tomonlar, bo’laklar, elementlar, ularning butun 
tarkibidagi o’rni aniqlanadi. Analiz orqali predmet va hodisalarning strukturasi, 
tuzilishi bilinadi. 
Sintez — 
analiz tufayli ajratilgan boMaklar, tomonlar, qismlar, elementlarni 
o’zaro biriktirib, ularni bir butun holiga keltirishdir. 
Sintez orqali tadqiqotchi butunning bo’laklari, qismlari, tomonlari, elementlari 
o’rtasidagi va ularning butun bilan bo’lgan aloqa va bog’lanishlarini bilib oladi. 
Analiz bilan sintez bilish jarayonidagi bir moddiy yoki mantiqiy amalning ikki 
tomonidir, ularni bir-biridan ajratib qo’llab bo’lmaydi, chunki tabiatda va jamiyatda 
hamma jarayonlar ko’p tomonlamadir. 
Tadqiqotchi o’rganayotgan predmet yoki hodisalar ustida olib borgan kuzatish 
va eksperimentlar, analiz va sintezlar asosida hosil bo’lgan empirik faktlar va 
ma’lumotlami 
o’z 
tafakkurida 
umumlashtiradi, 
abstraktlashtiradi 
va 
konkretlashtiradi.Tafakkur jarayonida yuz beradigan bu amallar ham ilmiy bilishning 
umumiy ilmiy metodlarini tashkil etadi. 
Ilmiy bilishning asosiy shakllari. 
Tadqiqotchi o’zi tadqiq etayotgan predmet 
yoki hodisalarni o’rganishda, bilishning turli ilmiy metodlaridan foydalanishi asosida 
ma’lum yangi bilimlarni hosil qiladi. Bu yangi bilimlar o’zlarining paydo bo’lishidan 
to insoniyatning nazariy bilimlari tizimlari — fanlarga kirib kelishigacha, har xil 
ko’rinishlarda bir qancha taraqqiyot bosqichlarini bosib o’tadi. Ilmiy tadqiqot asosida 
paydo bo’lgan yangi bilimlarning rivojlanishidagi bu bosqichlar 
ilmiy bilishning 
shakllari
deyiladi. Ilmiy bilish shakllarining asosiylarini: 
ilmiy g’oya, muammo, 
gipoteza, nazariya
va 
ilmiy oldindan ko ‘rishlar
tashkil qiladi.