O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi namangan muhandislik-pedagogika instituti

Kuch kompensatsiyali pnevmatik o‘zgartkichlar
o‘lchash blokidan sezgir 
elementining kuchini 20-100 kPa (0,2-1 kgk/sm
2
) qiymatda bir xillashtirilgan 
pnevmatik chiqish signalni o‘zgartirish uchun mo‘ljallangan. 
Pnevmatik kuch o‘zgartkichlarining ishlash prinsipi pnevmatik kuch 
kompensatsiyasidan foydalanishga asoslangan.
Kuch kompensatsiyasiga ega pnevmatik o‘zgartkichning prinsipial sxemasi 
8.11-rasmda ko‘rsatilgan. O‘lchanayotgan parametr o‘lchash blokining sezgir 
elementiga ta’sir ko‘rsatadi va 
F
mutanosib kuchga aylanadi. 
F
kuch ta’sir qilayotgan 
richag 1 orqali to‘siq 2 soplo 3 ga nisbatan siljiydi. Soplo va to‘siq orasidagi 
tirqishning o‘zgarishi natijasida o‘zgarmas kesimli drossel 7 orqali keladigan havo 
bosimi o‘zgaradi. Shu bilan birga, kuchaytirish pnevmorelesining a kamerasidagi 
bosim ta’sirida membranalar 8 va 9 ning egilishi natijasida kirish 10 va chiqish 11 
soqqali klapanlarning holati o‘zgaradi. 
Natijada b va c kameralarda bosim o‘zgaradi. 
To‘siq 2 silfon 4 ta’sirida soploga nisbatan shunday 
holatni egallaydiki, silfondagi kuch o‘lchash blokining 
F
kuchiga tenglashib, b va c kameralardagi bosim 
shunga qarab o‘zgaradi. O‘zgartkich berilgan o‘lchash 
chegarasiga silfonni richag 5 bo‘ylab siljitish orqali 
sozlanadi. O‘zgartkichning chiqish signali 20 kPa (0,2 
kGk/sm
2
)-boshlang‘ich 
bosim nol korrektorning 
prujinasi 6 yordamida o‘rnatiladi. O‘zgartkich chang, 
nam va yog‘dan tozalangan havo bilan ta’minlanadi. 
Havoning nominal bosimi 140±14 kPa. CHiqish 
signalini 300 metr masofaga uzatish mumkin. 
O‘zgartkichning aniqlik sinfi 1,0. 
O‘lchashlarni uzoq masofalarga uzatishda aloqa liniyalari parametrlarining 
o‘zgarishi uzatish aniqligiga ta’sir qilishi mumkin bo‘lganda teleo‘lchagichlar 
tizimlari ishlatiladi. Bu tizimlarda o‘lchash natijalari aloqa liniyasiga uzatishda avval 
O’
lch
as
h 
bl
ok
i