O`zbekiston respublikasi oliy va o`rta maxsus ta`lim vazirligi namangan muhandislik-qurilish instituti

15-jadval

YaIMda qishloq xo’jaligi mahsulotining ulushi, foizda

Qishloq xo’jaligi mahsulot turlari	1990 yil	2000 yil	2014 yil
Yalpi mahsulot	33,4	30,1	17,2
Paxta tolasi	15,9	3,6	1,9
Donli ekinlar	1,4	3,4	2,0
Kartoshka	0,3	0,8	1,4
Sabzavotlar	1,3	2,4	2,3
Poliz ekinlari	0,5	0,3	0,3
Mevalar	0,7	0,9	1,2
Uzum	0,8	0,8	0,9

Manba: O’zbekiston qishloq xo’jaligi 2015y.

Sobiq Ittifoq davrida respublika qishloq xo’jaligi asosan paxtachilikka ixtisoslashgan, markaziy hududlar sanoatini xom ashyo bilan ta’minlovchi monokultura ko’rinishidagi rayon edi. Mustaqillikka erishgach bu sohada tub islohotlar olib borildi, qishloq xo’jaligi deyarli to’liq nodavlat sektoriga o’tkazildi, fermer va dehqon xo’jaliklari tashkil etildi, paxta yakka xokimligiga barham berildi, don (g’alla) mustaqilligiga erishildi. 2009 yilda qabul qilingan “Qishloq taraqqiyoti va farovonligi yili” davlat dasturida qishloq joylarda agroiqtisodiyot sohasi bilan bir qatorda transport, ta’lim, sog’liqni saqlash, moliya, sport kabilarni rivojlantirishga, uy-joy qurilishiga katta ahamiyat berildi. Hozirgi vaqtda respublika jami investitsiya hajmining taxminan 4,1 foizi agroiqtisodiyotga to’g’ri keladi. Vaholanki, bu ko’rsatkich sanoatda 34,2-37,4 %, transport 15,2-11,9% , qurilishda 1,5-2,3% ga teng. 2015 yil yakuniga ko’ra, O’zbekistonda jami 36957,0 mlrd so’mlik qishloq xo’jaligi mahsulotlari etishtirilgan. Bu borada Samarqand va Toshkent viloyatlari etakchi – ularning har biriga respublikamiz jami qishloq xo’jalik mahsulotining 14,1 foizidan to’g’ri keladi. Andijon viloyatining ulushi 10,1 %, Buxoroniki 9,2 %, Qashqadaryoniki 8,4 %, Farg’ona viloyatida esa bu ko’rsatkich 8,1 %. Eng past, agroiqtisodiyot tizimi sust rivojlangan Qoraqalpog’iston Respublikasida mazkur ko’rsatkich 3,1 %, Navoiy viloyatida 4,4 %, Jizzaxda 5,2 % ni tashkil etadi. Qishloq xo’jaligida o’tkazilgan islohotlar uning barcha tarmoqlarida, er fondidan foydalanishda, mahsulot etishtirish kabi jarayonlarda o’zining ijobiy natijasini berdi. Qishloq xo’jaligidagi islohotlarning ijobiy yutuqlari iqtisodiyotning barqaror faoliyat yuritishiga, tarmoq va hududiy tarkibining takomillashuviga, iqtisodiy o’sish sur’atlarining jadallashuviga, umuman olganda xalq farovonligi ortishiga xizmat qiladi.

15-diagramma