O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi munira Jo’raqulovna Allayeva, Ziyovuddin Zaynutdinovich Hakimov, Soloy Ro’zimamatovich Ismailov, Salohiddin Djo’rayevich Aminov, Tollibay Boltayevich Mustanov

-
sintetik dori vosita dinoprostga nisbatan kuchli va davomli 
ta’sir ko‘rsatadi.
Dinoproston
 
(PGE
2
)
– Prostoglandin E
2
bo‘lib, homilador ayol 
bachadonini kuchli ritmik qisqarishini va tonusini oshiradi, hamda bachadon 
bo‘ynini bo‘shashtiradi. Tomirlarning umumiy qarshiligini pasaytiradi, qon 
bosimini tushiradi. Lekin dinoprostondan farq qilib, o‘pka tomirlarini 
toraytirmaydi, bronxospazm chaqirmaydi. Kapillyarlar o‘tkazuvchanligini va 
yurak urishi sonini oshiradi (taxikardiya), chunki sAMF miqdorini kamaytiradi. 
Dinoproston ichak motorikasini (harakatini) oshiradi, me’da sekretsiyasini 
susaytiradi. Lyuteolitik ta’sirga ega. Dinoprost kabi qo‘llaniladi.
Fenoterol
 
– tokolitik vosita bo‘lib, bachadonning β
2
-adrenoretseptorlarini 
qo‘zg‘atadi. Vaqtidan avval boshlangan tug‘ish jarayonini to‘xtatadi. CHunki 
bachadon mushaklarining kuchli bo‘shashtiradi. Samaradorligi yuqori dori 
vosita. Lekin bachadonga tanlab ta’sir etish xossasi yo‘qligidan, ko‘pgina 
noxush ta’sirlar rivojlanadi (taxikardiya, titrash, qon bosimini pasayishi, 
mushaklarning bo‘shashishi, terlash, dispepsiya). Ichilganda (tabl) salbutamolga 

---

- 589 -
nisbatan tezroq ta’sir ko‘rsatadi. Lekin qisqa ta’sir etadi. Homila va chaqaloqga 
unchalik ta’sir ko‘rsatmasa ham, ona bolada taxikardiya chaqiradi. 
Magniy sulfat
 
– miometriy hujayralariga kalsiy ionlarini kirishini buzadi. 
Kalsiy miometriyning qisqarishi uchun zarur. Bundan tashqari magniy sulfat 
to‘g‘ridan-to‘g‘ri miometriyga salbiy ta’sir etib, uni qisqarishini susaytiradi.
Miometriyni asosan tonusini oshiruvchi vositalar
 
Bu guruh vositalari miometriy tonusini oshirib, mayda tomirlarni 
siqganligidan, asosan bachadondan qon ketishini to‘xtatish uchun qo‘llaniladi. 
Bu maqsadda qoramug‘ alkaloidlari va ba’zi sintetik vositalar keng qo‘llaniladi. 
Qoramug‘, javdari bug‘doy boshoqlarida parazit holida yashaydigan zamburug‘ 
bo‘lib, tarkibida zaharli alkaloidlar bor. Amaliy nuqtai nazardan lizirgin kislotasi 
amidining hosilalari bo‘lgan alkaloidlar ahamiyatlidir. Ular 2 guruhga bo‘linadi:

suvda eruvchan alkaloid: