O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi munira Jo’raqulovna Allayeva, Ziyovuddin Zaynutdinovich Hakimov, Soloy Ro’zimamatovich Ismailov, Salohiddin Djo’rayevich Aminov, Tollibay Boltayevich Mustanov

gulxayri ildizi, afsonak o‘ti, qizil miya ildizi,
 anis mevasi,. arpabodiyon, mukaltin, pertusin, terpingidrat
). 
2.Bevosita ta’sir etuvchilar:
 (kaliy yodid, kristallik tripsin, ximiotripsin 
 dezoksiribonukleaza, pulmozim, atsetilsistein, karbotsistein, ambroksol,
 bromgeksin, natriy bikarbonat va boshqalar). 
Reflektor (bilvosita) ta’sir etuvchi balg‘am ko‘chiruvchi vositalar asosan 
o‘simliklardan tayyorlanadi.Ularning tarkibida alkaloidlar, saponinlar, boshqa 
biologik faol birikmalar bo‘lib, ichilgach me’da shilliq qavatidagi retseptorlarni 
qitig‘laydi (ko‘ngil aynish davrini rivojlantiradi).Bunda bronxlarning shilliq 
qavatidagi bezlar faoliyatini kuchayib ko‘p va suyuq (qovushqoqligi past 
bo‘lgan) shilimshiq ajraladi. Balg‘am miqdori (ajralishi ) ortadi va yopishqoqligi 
past bo‘lganligidan oson ko‘chadi. Bronxlar epiteliysining kipriksimon 
o‘simtalari harakati tufayli bronxlar mushaklarining qisqarishi va peristaltikasi 
ortadi va Shuning hisobiga balg‘am ajralishi yengillashadi. Bronxlarning ichi 
bo‘shaydi, nafas olish osonlashadi. Shuni yodda tutmoq lozimki, ko‘ngil 
aynashning birinchi va erta belgisi bu bronxlardagi bezlar sekretsiyasi va 
epiteliysidagi 
kipriksimon 
o‘simtalar harakatining kuchayishidir. Bu 
o‘zgarishlar qusdiruvchi va ko‘ngil aynatuvchi vositalarining 10 marta kichik 
(qayt qilishga olib kelmaydigan) dozalarida ham yorqin namoyon bo‘ladi. 
Yuqorida nomlari keltirilgan o‘simliklardan asosan damlama (
Infusum
) yoki 
ekstraktlar tayyorlanib o‘pka va bronxlar xastaliklarida beriladi. Masalan: 
Inf. 
herbae Thermopsidis, Inf. Radicis Althaeae
, 
Extractum radicis Glycyrrhzae 
siccum (srissum), Inf. fructum Anisi
 
zignor ammonii anisatus
 
Mucaltinum