O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta′lim vazirligi mirzo ulug‘bek nomidagi o‘zbekiston milliy universiteti

Kunlik ovqat quvvatining yosh oshib borgan sari kamaytirilishi, foiz 
hisobida 
 
Yosh (yillar) 
Ovqat quvvati 
Yosh (yillar) 
Ovqat quvvati 
20-30 
100 
51-60 
86 
31-40 
97 
61-70 
79 
41-50 
94 
70 dan yuqori 
69 
Bunday  holatlarning  oldini  olish  uchun  yosh  oshib  borgan  sari  kundalik 
iste‘mol  qilinadigan  taomlardagi  umumiy  quvvat  miqdorini  kamaytirib  borish 
tavsiya  qilinadi.  39-,  40-jadvallarda  ushbu  fikr  o‘z  aksini  topgan.  Unda  20-30 
yoshlarda  tavsiya  qilinadigan  kunlik  taomlarning  umumiy  quvvati  100%  deb 
qabul qilingan va yosh oshib borgan sari harakatning cheklanishi, kam jismoniy 
ish  bajarish  va  boshqalar  sababli  iste‘mol  qilinadigan  ovqat  quvvati  tegishli 
ravishda kamaytirib borishi foiz hisobida keltirilgan. 
Keksalar  ovqatlanishining  maqsadga  muvofiq  bo‘lishida  quyidagi  5 
tamoyilga amal qilish tavsiya etiladi: 
1) kundalik iste‘mol taomlaridagi umumiy quvvatning shu vaqt davomida 
sarflanadigan quvvatga teng bo‘lishi; 

---

258 
 
2) iste‘mol taomlarining antisklerotik xususiyatiga ega bo‘lishi; 
3)  taomlarning  xilma-xilligi  hamda  ular  tarkibidagi  zaruriy  moddalar  va 
birikmalarning me‘yoriy nisbatda bo‘lishi; 
4) 
kunlik 
ovqatlarning 
tanadagi 
barcha 
fermentlar 
tizimini 
faollashtiradigan modtsalar bilan yetarli darajada boyitilishi; 
5)  iste‘mol  taomlarining  iloji  boricha  fermentlar  ta‘sirida  oson 
parchalanadigan oziq moddalaridan iborat bo‘lishi. 
Keksalar  iste‘mol  qiladigan  kundalik  taomlar  yuqoridagi  tamoyillarga 
asoslangan  holda  miqdor  jihatidan  birmuncha  cheklangan  va  ayni  paytda 
tarkibiy jihatdan bunday vujud talablariga maksimal darajada javob beradigan 
bo‘lishi  kerak.  Quyidagi  jadvadda  keksalar  kunlik  ovqatining  umumiy  quvvati 
va shu quvvatni berishda ishtirok etadigan oziq moddalarining miqdori haqida 
ma‘lumot keltiramiz. 
 Keksalar  iste‘molidagi  ovqat  tarkibidagi  oqsilning  55%  i  hayvon 
oqsillaridan iborat bo‘lishi lozim. Shu miqdorning yarmini sut mahsulotlaridagi 
(sut,  kefir,  suzma),  ikkinchi  yarmini  esa  go‘sht,  baliq  oqsillari  tashkil  qilgani 
ma‘qul.  Ular  iste‘mol  qiladigan  jami  yog‘ning  to‘rtdan  bir  qismini  sariyog‘, 
shunchasini  o‘simlik  yog‘i,  qolgan  qismini  esa  oziq  mahsulotlaridagi  yog‘ 
tashkil  qilsa  maqsadga  muvofiq  bo‘ladi.  Kundalik  iste‘mol  qilinadigan 
uglevodlarning  15%  i  shakardan  (taxminan  50  g),  ko‘proq  qismi  sabzavot  va 
mevalardan, qolgani un mahsulotlaridan iborat bo‘lishi kerak. 
42-jadval 
Keksalar uchun tavsiya qilinadigan kunlik ovqatning quvvati va tarkibi