Oʻzbekiston respublikasi oliy va oʻrta maxsus taʼlim vazirligi mirzo ulugʻbek nomidagi oʻzbekiston milliy universitetining jizzax filiali hujayra muhandisligi fanidan laboratotiya mashg’ulotlarini bajarish bo”yicha

Ishning borishi. Eletroforez apparatini yig‘ish.
Agarozali gel elektroforez gorizontal va vertikal qurilmalar yordamida olib borish mumkin. Aniq natijalar olish uchun gorizontal qurilmalar oddiy tuzilishga ega bo‘lib va ishlash uchun juda qulaydir. Qurilma organik shishadan yasalgan to‘rtburchak idish (kyuveta) bo‘lib, ikki chetida doimiy tok manbaiga ulanadigan platinali elektrodlar joylashgan bo‘ladi. Kyuveta tagiga apparatga quyiladigan buferning hajmini ko‘paytirish uchun va gel bilan ishlashga qulayligi uchun organik shisha plastinka-taglik qo‘yiladi.
Agarozali gel tayyorlash. Kerakli miqdorda agaroza tortib olinadi va kerakli miqdorda bufer eritma solinadi va agar eriguncha (suv hammomida) qaynatiladi. Agaroza batamom erib ketganidan so‘ng 50-55⁰ S gacha sovitiladi, tezda plastinka taglikka quyiladi va chuqurchalar hosil qilish uchun taroqcha (grebenka) qo‘yiladi. Taroqchani shunday qo‘yish kerakki taroq tishlari gel quyilgan bilan plastinka tagiga 0,5-1 mm oraliq qolsin. Gel qotganidan so‘ng (30-40 daq. xona haroratida) taroqcha geldan sekin olinadi va elektroforez apparatiga joylab elektroforez buferi geldan 2-3 mm yuqorigacha to‘ldiriladi.
DNK namunalarini gelga solish. DNK namunalri antikonveksion eritma bilan aralashtiriladi, avtomat pipetkalar (20-200 mkl) yordamida gelga ehtiyotkorlik bilan solinadi. Antikonveksion eritma tarkibida bo‘yovchi modda (bromid fenol ko‘k-0,0025%) tutib, uning yurishiga qarab elektroforez jarayonining borishini kuzatish mumkin. Bundan tashqari yana saxaroza (40%) bo‘lib u DNK namunasining elektroforez buferi bilan aralashib ketmasligini ta’minlaydi. Odatda namuna miqdorining 1/4 - 1/5 miqdoricha antikonveksion eritma solinadi.
Namuna solingandan so‘ng apparatning qopqog‘i yopiladi, doimiy tok manbai yoqiladi va kerakli kuchlanish qo‘yiladi (DNK gelga kirguncha 20 V so‘ngra 100-120 V).
Elektroforez odatda ko‘k bo‘yoq gel oxiriga (1-2 sm qolgunicha) etgunicha olib boriladi. 0,5-0,7 % li agarozali gel elektroforezida kuchlanish 100-120 V bo‘lganda 2 soat davom etadi.
Gelni bo‘yash. Elektroforez tamom bo‘lganidan so‘ng qurilma tok tarmog‘idan uziladi, gelli idishcha fotografiya kyuvetasiga olinadi va bromid etidiy (0,5 mkg/ml distillangan suvda) solinadi va 40-60 daqiqa davomida bo‘yaladi. So‘ng bo‘yog‘i to‘kiladi (albatta rezina qo‘lqop bilan ishlash kerak), gel distillangan suvda chayiladi va (shisha ko‘zoynak bilan) transillyuminatorda ko‘riladi.