O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi mirzo ulufbek nomidagi o‘zbekiston milliy universiteti

sel toshqinlari, 
ularning genezisi muammolarini 
geografik va gidrologik o‘rganish bilan dastlab, F.K.Kocherga, 
P.M.Karpov, T.Mustafaqulovlar shug‘ullanganlar. Keyinchalik ushbu 
yo‘nalishda 
amalga 
oshirilgan 
ilmiy 
tadqiqotlar 
R.G.Vafin, 
V.P.Pushkarenko, 
X.A.Ismagilov, 
G.N.Trofimov, 
V.E.Chub, 
S.A.To‘laganov, V.V.Ni, A.Saidov, V.Babko, A.S.Merkushkinlar nomlari 
bilan bog‘liqdir. Mustaqillik yillarida ushbu yo‘nalishga bag‘ishlangan bir 
qancha adabiyotlar yaratildi. Ular orasida X.A.Ismagilovning «Селевые 
потоки, русловые процессы, противоселевые и противопаводковые 
мероприятия в Средней Азии» (Toshkent, 2006), V.E.Chub, 
G.N.Trofimov, A.S.Merkushkinning «Селевые потоки Узбекистана» 
(Toshkent, 2007) monografiyalari hamda G.N.Trofimov, A.Ya.Isakova va 
R.T.Pirnazarovlarning “Sel toshqinlarini o‘rganish” (Toshkent, 2008) 
uslubiy qo‘llanmalarini alohida qayd etib o‘tish lozim. 
Mamlakatimizda amalga oshirilgan gidrologik tadqiqotlar majmuida 
daryolar havzalarida kechadigan 
suv eroziyasi hamda daryolarning loyqa 
oqiziqlari
genezisi masalalarini o‘rganishga V.L.Shuls, O.P.Sheglova, 

---

31 
Yu.N.Ivanov, A.A.Xonazarov, A.R.Rasulov va boshqalar asos solganlar. 
Ayni paytda, bu ilmiy yo‘nalish 
“Daryolar oqiziqlari haqida ta’limot – 
Учение о речных наносах”
nomi bilan S.R.Saidova, Z.S.Sirliboyeva, 
F.Xikmatov, 
S.K.Hakimov, 
D.P.Aytbayev, 
G.U.Jumaboyeva 
va 
K.R.Rahmanovlar tomonidan yangi bosqichga ko‘tarildi. Ushbu ilmiy 
yo‘nalish doirasida, mamlakatimiz mustaqillik yillarida A.R.Rasulov va 
F.Xikmatovlarning “Suv eroziyasi, daryo oqiziqlari va ularni miqdoriy 
baholash” (Toshkent, 1998), F.Xikmatovning «Водная эрозия и сток 
взвешенных наносов горных рек Средней Азии» (Toshkent, 2011) kabi 
monografiyalarining chop etilishi fikrimizning dalilidir. 
Ushbu tadqiqotlarning natijasi o‘laroq, dunyo gidrologiya fani 
amaliyotida ilk bor daryolar muallaq oqiziqlarini miqdoriy baholashning 
iqlimiy va iqlimiy-morfologik modellari ishlab chiqildi. Shu yo‘nalishda 
erishilgan yutuqlari uchun 2005-yilda O‘zMU «Quruqlik gidrologiyasi» 
kafedrasi olimlari Moskva davlat universiteti qoshidagi «Eroziya, o‘zan 
jarayonlari muammolari» bo‘yicha xalqaro ilmiy muvofiqlashtiruvchi 
kengashning maxsus faxriy yorlig‘i bilan mukofotlandilar. 
O‘zbekistonda