O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi mirzo ulufbek nomidagi o‘zbekiston milliy universiteti

Sheglova Olga Petrovna 
(1911-1981) - geografiya fanlari doktori, 
professor, gidrologiya sohasida taniqli olima. Uning 1960-yilda chop 
etilgan «Питание рек Средней Азии» (Toshkent) nomli yirik 
monografiyasida o‘lkamiz daryolarining to‘yinish manbalari aniqlanib, 
ularni 
miqdoriy 
baholash 
usullari 
takomillashtirilgan. Olima shu yillarda tog‘ 
muzliklari gidrologiyasiga bag‘ishlangan bir qator 
ilmiy maqolalar ham chop ettirgan Ushbu 
ishlarning o‘sha yillarda ilmiy jamoatchilik 
orasida 
ijobiy 
ma’nodagi munozaralar va 
bahslarga 
sabab 
bo‘lgani 
ko‘pchilik 
mutaxassislarga ma’lum.
Yuqorida qayd etilgan ilmiy tadqiqot 
ishlarining natijalari asosida olima 1963-yilda 
«O‘rta Osiyo daryolarining to‘yinish manbalari va 
ularni miqdoriy baholash» mavzuida doktorlik 
dissertatsiyasini himoya qiladi. Unga 1966-yilda 
professor ilmiy unvoni berilgan. 
Professor O.P.Sheglovaning 60-yillardan boshlab bajargan ilmiy 
tadqiqot ishlari, ayniqsa, «Формирование стока взвешенных наносов и 
смыв с горной части Средней Азии» (Leningrad, 1972), «Генетический 
анализ и картографирование стока взвешенных наносов рек Средней 
Азии» (Leningrad, 1984) kabi yirik ilmiy asarlari gidrologiyada yangi 
ilmiy yo‘nalishga asos soldi. Bu ilmiy yo‘nalish «Tog‘ daryolari muallaq 
oqiziqlarining genezisi bo‘yicha tahlili» deb nomlanib, N.I.Makkaveev, 
A.V.Karaushev, R.S.Chalov kabi dunyoga tanilgan mashhur olimlar 
tomonidan e’tirof etilgan. 
Olima o‘zining ilmiy asarlarida tog‘ daryolari suv va muallaq 
oqiziqlari oqimining hosil bo‘lish qonuniyatlarini ochib berdi. Tog‘li 
o‘lkalar gidrologiyasi hamda glyasiologiyasi rivojiga munosib hissa 
qo‘shdi. U hayotining oxirgi yillarida (1976-1981) O‘zMU “Quruqlik 
gidrologiyasi” kafedrasiga rahbarlik qildi. Olima rahbarligida 10 dan ortiq 

---

28 
o‘zbekistonlik yoshlar, shuningdek, Mo‘g‘iliston Xalq Respublikasining 
ikki nafar fuqarosi (N.Sampilnorov, N.Dashdeleg) fan nomzodi ilmiy 
darajasiga erishgan. 
Olga Petrovna Sheglovaning nomi nafaqat sobiq Ittifoqda, balki uzoq 
chet ellarda ham yaxshi tanish. Olima o‘z ilmiy faoliyati davomida 100 dan 
ortiq ilmiy maqolalar va, yuqorida qayd etilganidek, uchta yirik 
monografiya chop ettirgan. Hozirgi kunda professor O.P.Sheglova asos 
solgan ilmiy yo‘nalish bo‘yicha ilmiy-tadqiqot ishlarini uning shogirdlari 
davom ettirmoqdalar. 
Yuqoridagi fikrlarga xulosa qilib aytish mumkinki, 1950-1970 - 
yillarda O‘zbekistonda Shuls-Sheglovaning