O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi mirzo ulufbek nomidagi o‘zbekiston milliy universiteti

 
xizmat
 
ko‘rsatgan fan arbobi, geografiya fanlari doktori, professor. Nafaqat 
O‘zbekiston, balki sobiq Ittifoqda “Gidrologiya” fanining rivojiga katta 
hissa qo‘shgan taniqli olim.

---

26 
U 
1937-yildan 
O‘rta 
Osiyo 
davlat 
universitetida, ishlab chiqarishdan ajralmagan holda, 
pedagogik faoliyat ko‘rsata boshlagan. Olim 1944-
yil sentyabridan unive 
rsitetga to‘liq ishga o‘tib, bir yil o‘tgach, ya’ni 
1945-yilda 
professor 
V.M.Chetirkin 
bilan 
birgalikda, O‘rta Osiyo davlat universitetining 
Geografiya fakultetida, O‘rta Osiyoda yagona 
bo‘lgan «Quruqlik gidrologiyasi» kafedrasini tashkil 
etdi. Ushbu kafedraning zimmasiga xalq xo‘jaligi, 
ayniqsa, suv xo‘jaligi va gidrometeorologiya 
xizmati uchun juda zarur bo‘lgan muhandis-gidrologlarni tayyorlash, shu 
maqsadda o‘quv reja va fan dasturlarini ishlab chiqish, ushbu me’yoriy 
hujjatlarda O‘rta Osiyoning o‘ziga xos bo‘lgan gidrologik xususiyatlarini 
aks ettirish kabi vazifalar yuklandi. 
V.L.Shuls 1949-yilda Leningrad, hozirgi Sankt-Peterburgda 
o‘zining «Реки Средней Азии» nomli monografiyasini chop ettirdi. 
Asarning ilmiy va amaliy ahamiyati olimlar hamda mutaxassislar 
tomonidan yuksak baholandi. Uning muallifi, ya’ni V.L.Shulsga 
geografiya fanlari doktori ilmiy darajasi hamda professor unvoni berildi. 
Shu yili V.L.Shuls «Quruqlik gidrologiyasi» kafedrasi mudiri lavozimini 
egallab, unga qariyb chorak asr (1949-1973-yillar) davomida rahbarlik 
qildi.
Professor 
V.L.Shuls 
fan 
va 
ishlab 
chiqarishning 
o‘zaro 
hamkorligiga alohida e’tibor qaratgan. U o‘zining ilmiy-pedagogik 
faoliyatini ilmiy tadqiqot institutlari, suv xo‘jaligi korxonalari bilan 
hamkorlikda olib bordi, yirik loyihalarda maslahatchi-gidrolog sifatida 
ishtirok etdi. V.L.Shuls tomonidan to‘plangan gidrologik ma’lumotlar, u 
bergan ilmiy tavsiyalar Katta Farg‘ona, Toshkent, Janubiy Mirzacho‘l 
kanallari, Farhod to‘g‘oni, Qayroqqum, Kosonsoy, Kattaqo‘rg‘on kabi suv 
omborlari qurilishida asos sifatida qabul qilindi. 
Olim o‘zining tadqiqotlari natijasida O‘rta Osiyo daryolari 
oqimining hosil bo‘lish qonuniyatlarini aniqladi va shu asosda ilk bor 
ularni hisoblash usullarini ishlab chiqdi. Professor V.L.Shulsning ilmiy va 
nazariy qarashlari uning 100 dan ortiq ishlarida, jumladan, 14 ta yirik 
monografiyasida o‘z aksini topgan.
Hozirgi kunda olimning “Таяние снежников в горах Средней 
Азии” (Toshkent, 1956), “Реки Средней Азии” (Leningrad, 1965), “Реки 
Афганистана” (Toshkent, 1967), “O‘rta Osiyo gidrografiyasi” 
(hammuallif - R.Mashrapov, Toshkent, 1969) kabi yirik asarlari har bir 

---

27 
mutaxassisning kitob javonidan munosib o‘rin olgan.
Professor V.L.Shuls uzoq yillar (1959-1976) davomida O‘zbekiston 
Geografiya jamiyatini uning prezidenti lavozimida boshqargan. Uning 
ilmiy rahbarligida 20 dan ortiq fan nomzodlari va doktorlari tayyorlangan. 
Ilmiy-pedagogik faoliyati va ilmiy-pedagogik kadrlar tayyorlash hamda 
fanni rivojlantirishdagi katta xizmatlari e’tiborga olinib, professor 
V.L.Shulsga «O‘zbekistonda xizmat ko‘rsatgan fan arbobi» (1958) unvoni 
berilgan, u hukumat mukofotlari bilan taqdirlangan.