O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus taʼlim vazirligi mirzo ulug‘bek nomidagi o‘zbekiston milliy universiteti

DNS zonasi
– bu maʼlum bir DNS-serverida (ko‘pincha bir vaqtning o‘zida bir 
nechta serverlarda) joylashtirilgan domen nomlari daraxtining bir qismi (DNS 
yozuvlarini o‘z ichiga olgan holda). Daraxtning bir qismini alohida zonaga 
ajratishdan maqsad, tegishli domen uchun javobgarlikni boshqa shaxsga yoki 
tashkilotga o‘tkazish. Bu amalni delegatsiyalash deyiladi. Daraxtning bir qismi 
sifatida, uning ichida joylashgan zona ham daraxtdir.
Delegatsiyalash
– bu domen nomi daraxtining bir qismi uchun javobgarlikni 
boshqa shaxsga yoki tashkilotga o‘tkazish. DNS maʼmurlash vakolatining va 
saqlashning taqsimlanishini taʼminlaydi. Texnik jihatdan, delegatsiyalash 
daraxtning ushbu qismini alohida zonaga ajratish va ushbu zonani maʼlum shaxs 
yoki tashkilot tomonidan boshqariladigan DNS-serverga joylashtirish bilan 
ifodalanadi.
DNS zonasida domenga kiruvchi resurslar haqida bir qator yozuvlar saqlanadi. 
Yozuvlar quyidagi maydonlardan iborat bo‘ladi: 

Nomi (NAME) – nomi; 

Hayotiylik davri (TTL) – DNS keshida yozuvni saqlash muddati; 

---

65 

Sinf (CLASS) – odatda “IN” qiymat yoziladi, “internet” so‘zidan olingan. 
Agar TCP/IP tarmoqdan farqli tarmoqda qo‘llanilayotgan bo‘lsa, boshqa qiymat 
yozilishi mumkin;

Turi (TYPE) – yozuv turi; 

Maʼlumot (DATA) – resurs haqida maʼlumot; 
DNS yozuvda hamma maydonlarga qiymat berish shart emas. Masalan, TTL 
maydoni bo‘sh bo‘lsa, uning qiymati zona tavsifidan olinadi. 
Ko‘p qo‘llaniladigan yozuv turlari quyidagilardan iborat: 
SOA yozuvi
(Start of Authority – zonaning boshlang‘ich (asosiy) yozuvi) 
majburiy yozuv bo‘lib, zonaning sozlashlarini o‘z ichiga oladi. Har bir zona uchun 
faqat bitta SOA yozuv bo‘lishi shart va u birinchi bo‘lishi kerak. 
SOA yozuvida birlamchi DNS server nomi, zona administratori adresi, zona fayli 
seriya nomeri hamda zonani yangilash haqida maʼlumotlar bo‘ladi. Misol: 
nuu.uz.
IN SOA ns.nuu.uz. admin.nuuz.uz. ( 
2021061201
; serial 
10800
 
; refresh 
3600
 
; retry 
604800 
 
; expire 
10800
 
; minimum 
259200 
 
; TTL 
)