O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus taʼlim vazirligi mirzo ulug‘bek nomidagi o‘zbekiston milliy universiteti

Ishlab chiqaruvchi kodi
IEEE da ro’yxtdan o’tgan
Interfeys nomeri
1
1
22
24
0:yakka
1:jamoaviy
0:universal
1:lokal boshqariladigan
IP-adres
4 qismdan iborat, misol uchun 109.29.19.190. U kompyuter va 
marshrutizatorlarni sozlash jarayonida administrator tomonidan belgilanadi.
IP protokolida uzel adresi uning fizik adresiga bog‘liq bo‘lmagan ravishda 
mustaqil belgilanadi.
Simvolli domen nomlari 
— domen nomi. misol uchun nuu.uz, google.com. 
Bu adres administrator tomonidan belgilanadi va bir necha qismdan iborat bo‘ladi. 
Bunday adres OSI amaliy pog‘onasida HTTP, FTP, telnet va boshqa protokollarda 
ishlatiladi. 
3.1.2. IP-adres 
IP (Internet Protocol) adres – 
qurilmaning tarmoqdagi takrorlanmas, sonli 
qiymatli virtual manzili. IP-adres orqali uzellar IP tarmoqda identifikatsiyalanadi.
TCP/IP stekida axborotlar paketlarga bo‘linib uzatiladi. Paketlarning sarlavha 
qismi bo‘lib, unda axborotni uzatuvchi uzelning IP-adresi va qabul qiluvchi uzelning 
IP-adresi bo‘ladi. Baʼzan qabul qiluvchi uzel sifatida aynan bitta uzel emas, balki 
uzellar guruhi, yoki tarmoqdagi barcha uzellar bo‘lishi mumkin. 

---

35 
IP-adres 4 qism (oktet)dan, har bir qism 8 bitdan, jami 32 bitdan tashkil topgan 
bo‘ladi. IP-adresni o‘qish va yozish qulay bo‘lishi uchun uning har bir okteti o‘nlik 
sanoq tizimida “.”
(nuqta) bilan ajratilib yoziladi. Masalan: 192.168.0.1, 
172.20.0.100, 8.8.8.8. 
IP-adresning turlicha ifodalanishi 3.1-jadvalda keltirilgan. 
3.1-jadval. IP-adresning turlicha ifodalanishi 
IP-adres 
32 bitli ko‘rinishda 
11000000 10101000 00000010 01100100 
IP-adres 
Oktetlarga ajratilgan holda 
11000000 
10101000 
00000010 
01100100 
Oktetlar 
O‘nli sanoq tizimida 
192 
168 
2 
100 
IP-adres 
O‘nli sanoq tizimida nuqtalar 
bilan ajratilgan holda 
192.168.2.100 
1 oktet 8 bitdan tashkil topgani uchun 0 dan 255 gacha qiymatlarni qabul 
qiladi. Masalan 256.23.34.1 IP-adres bo‘lishi mumkin emas, chunki 256 soni 255 
dan katta.
Aslida har bir okteti 0 dan 255 gacha qiymatlarni qabul qilgan har qanday 32 
bitli qiymatlarning hammasini ham uzellarni adreslashda qo‘llash mumkin emas. Bu 
IP-adres sinflari bilan bog‘liq. 
IP-adreslar 32 bitli bo‘lgani uchun 4 mlrd dan ortiq (aniqrog‘i 2^32 ta) IP-
adreslar mavjud. 
Xost bir nechta IP tarmoqqa kirishi mumkin. Bunday hollarda xost tarmoq 
soniga qarab bir nechta IP-adresga ega bo‘ladi. Bunday hollarda IP-adres alohida 
kompyuterlar yoki marshrutizatorlarni emas balki bitta tarmoq bog‘lanishini 
bildiradi. 

---

36