O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus taʼlim vazirligi mirzo ulug‘bek nomidagi o‘zbekiston milliy universiteti

Boshqaruv maʼlumotlar bazalari (MIB) 
Qurilma obyektlarining manzillari raqamli shaklda bo‘lgani uchun ularni eslab 
qolish qiyin. Oddiylik uchun boshqaruv maʼlumotlari bazalari (MIB) ishlatiladi. 
MIB-lar qurilma tizimidagi boshqariladigan maʼlumotlar tuzilmasini tavsiflaydi; 
ular obyekt identifikatorlarini (OID) o‘z ichiga olgan iyerarxik nomlar maydonidan 
foydalanadi. Har bir OID ikki qismdan iborat: matnli nomi va raqamli SNMP 
manzili.

---

226 
23.4-rasm.. SNMP protokoli yordamida tarmoq uzellaridan maʼlumot olish 
CMIP
(Common Management Information Protocol – Umumiy boshqaruv 
maʼlumotlari protokoli) – OSI tarmog‘ini boshqarish standarti. CMIP SNMP va 
SNMPv2-da mavjud bo‘lmagan baʼzi xususiyatlarni taqdim etadi. Murakkabligi 
tufayli ushbu protokol SNMPga qaraganda ancha kam tarqalgan, lekin baʼzida 
undan foydalanish zarur. 
SNMP va CMIP ni taqqoslash 
SNMP protokolidan foydalanish oddiy va murakkab boshqaruv tizimlarini 
yaratishga imkon beradi. CMIP protokolidan foydalanish murakkab, chunki uning 
ishlashi uchun yordamchi xizmatlar, obyektlar va obyektlarning maʼlumotlar 
bazalarini yaratish zarur. 
CMIP agentlari odatda SNMP agentlariga qaraganda ancha murakkab 
vazifalarni bajaradilar. Shu sababli, SNMP agentida bajarishi mumkin bo‘lgan 

---

227 
operatsiyalar bir butun xarakterga ega, natijada boshqaruvchi va agent o‘rtasida 
ko‘plab almashinuvlar sodir bo‘ladi. 
SNMP agenti xabarlari boshqaruvchiga tasdiqni kutmasdan yuboriladi, bu esa 
tarmoqdagi muhim muammolarning aniqlanmasligiga olib kelishi mumkin, chunki 
baʼzi xabarlar yo‘qoladi, CMIP agenti xabarlari har doim ishonchli transport 
protokoli yordamida yuboriladi va yo‘qolgan taqdirda qayta uzatiladi. 
Baʼzi SNMP muammolarini aqlliroq MIB yordamida hal qilish mumkin, lekin 
ko‘plab qurilmalar va vaziyatlarda bunday MIB-lar mavjud emas. 
CMIP protokoli boshqaruvchining oddiy buyrug‘i bilan murakkab harakatlar 
ketma-ketligini bajaradigan aqlli agentlar uchun mo‘ljallangan.