O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta'lim vazirligi mirzo ulug‘bek nomidagi o‘zbekiston milliy universiteti

3.2 Ilk avstralopiteklar 
Yuqorida ta'kidlab o‘tganimizdek eng qadimgi avstralopitek qodiqlari 
Chad Respublikasining Toros-Menalla degan joyidan topilgan bo‘lib unga 
Sahelanthropus tchadensis
nom berilgan. Shu bilan topilgan butun bosh 
chanog‘iga "Tumai" deb laqab qo‘yishgan. 
Sahelanthropus tchadensis
ning 
yashagan davri bundan 7 million yil qilib davrlashtirilgan. 
Keniyaning Tugen Xills joyidan topilgan ko‘plab paleantropolig 
topilmalar 6 million yil bilan belgilangan. Ularni asosan bitta turga 
birlashtirishib
Orrorin tugenensis
(Orrorin) deb nomlashgan. Efiopiyaning 
asosan ikki Alayla va Aramis degan joylaridan ko‘plab suyak qoldiqlari 
aniqlangan va ularga 
Ardipithecus ramidus kadabba
(5,5 mln. yilga yaqin) va 
Ardipithecus ramidus ramidus
(4,4 mln. Yil ilgari, Ardipitek) deb nomlashgan. 
Keniyaning Kanapoi va Alliya Bey degan joylaridan topigan topilmalarga esa 
Australopithecus anamensis
(Anamlik avstralopitek) deb nom berishgan va 
uning yashagan davri 4 million yil ilgari deb davrlashtirildi.
Ularning bo‘ylari bir metrdan ozgina oshiq bo‘lgan. Miya xajmlari esa 
shimpanzeniki bilan bir xil bo‘lgan. Bu ilk avstrolopiteklar guruhi yuqorida 
ta'kidlab o‘tganimizdek asosan o‘rmonlarda, o‘rmon oldi ko‘l bo‘ylarida va 
o‘rmon oldi dasht zonalarida yashashgan. Shubhasiz, aynan shu mavjudotlar 
odam bilan maymunlar o‘rtasidagi o‘tish bosqichini ko‘rsatib beradi. Biz amalda 
ular yashagan davr xaqida xech narsa bilmaymiz lekin shu bilan bir qatorda 
yillar davomida topilayotgan topilmalar bizga o‘sha davr xaqida boy 
ma'lumotlar bermoqda. 
Sahelanthropus
ning 
bosh 
suyak 
chanog‘i, 
Orrorin
ning 
toz suyak qoldiqlari va 

---

44