O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi jizzax davlat pedagogika instituti tarix fakulteti «Himoya qilishga ruxsat beraman»

Taʼlim tizimida islohotlar 

  Harakatlar strategiyasida taʼlim sifatini oshirishga ham alohida eʼtibor qaratilgan. 

Taʼlim sifatini oshirishda avvalo, oʻqituvchilarning jamiyatdagi mavqeini oshirish 

va ularning oʻz ustida ishlashi uchun sharoit yaratib berish kerak. Sababi har qancha 

chiroyli  maktab  qurib,  jihozlar  bilan  taʼminlansa,  bolalarga  bilim  beradigan 

oʻqituvchi hisoblanadi. 

  Ilk marotaba Oʻzbekiston Respublikasida, belgilangan eng kam ish haqi miqdoriga 

bogʻliq  boʻlmagan  holda  oʻqituvchilarning  ish  haqi  sezilarli  ravishda  oshirilishi 

yuzasidan  choralar  koʻrildi.  Natijada  ikki  bosqichdan  iborat  boʻlgan 

oʻqituvchilarning  ish  haqini  oshirish  jarayoni  natijasida  2018-yil  1-sentyabrdan 

hamda  2019-yil  1-yanvardan  boshlab,  oʻqituvchilar  va  maktab  rahbarlarining  ish 

haqi  2016-yilga  nisbatan  oʻrtacha  2,5  baravarga,  tarbiyachilar  oyligi  oʻrtacha  2,3 

baravarga oshirildi. 

   Olis  tumanlardagi  maktablarda  ishlayotgan  pedagog  kadrlar  mehnatini 

ragʻbatlantirish uchun ularga 50 foizgacha qoʻshimcha oylik ustamalar belgilandi va 

1 019 nafar oʻqituvchiga boʻlgan ehtiyojni qoplashga erishildi. 

   “Mehribonlik  uyi”  tarbiyachilari  va  xodimlarining  oylik  maoshi  bazaviy  tarif 

stavkalari  1,5-martaga,  oilaga  tarbiya  qilish  uchun  qabul  qilingan  har  bir  bolaga 

toʻlanadigan toʻlov miqdori (patronat) 1,4 baravar oshirildi. 

   Qogʻozbozlikni kamaytirish maqsadida oʻqituvchilarning hisobotlar soni 7 tadan 

3  taga  keskin  kamaytirildi.  Toshkent  shahridagi  barcha  maktablarda  kelajakda 

“qogʻozbozlikdan” butunlay voz kechish uchun tajriba-sinov tarzida sinf jurnallari 

va  oʻquvchilar  kundaliklarini  raqamlashtirish  maqsadida  elektron  “Kundalik” 

axborot tizimi sinov tarzida joriy etildi. 

   Oʻqituvchini  jamiyatda  mavqeini  oshirishga  har  tomonlama  harakat  qilinishi 

natijasida xalq taʼlimi tizimiga qariyb 15 ming nafar erkak oʻqituvchi qaytdi. Oʻrta 

---

48 

 

maxsus  maʼlumotli  oʻqituvchilar  soni  62  152  nafardan  49  878  nafarga  (12  274 

nafarga yoki 19%ga) kamayishiga erishildi. 

   Oʻqituvchilarga qoʻshimcha imtiyozlar yaratildi. Jumladan, xalq taʼlimi tizimidagi 

oʻqituvchilar ilk bor imtiyozli ravishda foizsiz 2 yillik muddatli toʻlov asosida 6 325 

nafar  avtomobillar  xarid  qildi.  2,5 mingdan  ziyod  oʻqituvchilar  Mobiuz  operatori 

tomonidan taqdim etilgan imtiyozli “Oʻqituvchi” uyali aloqa tariflariga ulandi. 

   “Yilning  eng  yaxshi  fan  oʻqituvchisi  —  2019”  respublika  tanlovining  nufuzi 

oshirilib, unda ishtirok  etuvchilar soni 97  ming nafarni tashkil  etdi. Bu  yil ilk bor 

ishtirokchilar faoliyati boʻyicha jamoatchilik tomonidan on-layn ovoz berish tizimi 

yoʻlga  qoʻyildi.  Oʻtgan  yilda  12  ming  nafar  oʻqituvchi  ishtirok  etgan,  34  nafar 

oʻqituvchilar Respublika bosqichida sovrinli oʻrinlarni qoʻlga kiritdi. 

   Koʻplab  ota-onalarning  iltimoslarini  inobatga  olgan  holda  2018-yil  sentyabr 

oyidan umumtaʼlim maktablar 11 yillik taʼlim tizimiga oʻtdi. 

   Jamoatchilik  nazoratini  kuchaytirish  va  korporativ  boshqaruv  tamoyillarini 

qoʻllash maqsadida barcha maktablarda Kuzatuv kengashlari tashkil etildi. 

   Kuzatuv  kengashining  asosiy  maqsad  va  vazifalari  sirasiga  taʼlim  muassasasini 

rivojlantirishning ustuvor yoʻnalishlarini belgilash, xalq taʼlimi boshqaruv idoralari 

tomonidan tavsiya etilgan nomzodlar tarkibidan taʼlim muassasasi rahbarini saylash, 

shuningdek, belgilangan tartibda uni egallab turgan lavozimidan ozod etish haqida 

takliflar kiritish ham mumkin. 

   2019-yilning  oʻzida  500  nafardan  ortiq  maktab  direktorlari  aynan  Kuzatuv 

kengashlari tavsiyasi asosida shaffof tizim orqali lavozimga tayinlandi; 

   Kuzatuv kengashi aʼzolari taʼlim muassasasining maqsadlari va vazifalarini hamda 

ularga  erishish  rejalarini  tasdiqlaydi,  taʼlim  muassasasida  amalga  oshirilishi 

belgilangan vazifalarning bajarilishi va maqsadli koʻrsatkichlarga erishilishi ustidan 

nazorat olib boradi. 

  Kengash  taʼlim  muassasasi  rahbarining  muassasa  faoliyatini  takomillashtirish, 

moliyaviy-xoʻjalik  holati,  daromadlar  va  xarajatlar,  byudjet,  byudjetdan  tashqari, 

homiylik  va boshqa mablagʻlardan  foydalanish boʻyicha koʻrilgan chora-tadbirlar 

toʻgʻrisidagi hisobotlarini vaqti-vaqti bilan tinglaydi. 

---

49 

 

   Kuzatuv  kengashi  maktablarda  jamoatchilik  nazoratini  oʻrnatadi  va  ularning 

rivojlanishiga, taʼlim sifatini oshirishga koʻmak beradi. 

  Xalq 

taʼlimi  tizimida  iqtidorli  oʻquvchilarni  ragʻbatlantirish  tizimi 

shakllantirilmoqda. 

   2018-2019  oʻquv  yili  natijalariga  koʻra  2  502  nafar  maktab  bitiruvchisi  barcha 

fanlarni alo baholarga tamomlab, oltin medal bilan taqdirlandi. 2555 nafar oʻquvchi 

kumush medal olishga muvaffaq boʻldi. 

   Oʻzbekiston Respublikasi Prezidentining 2019-yil 3-maydagi “Iqtidorli yoshlarni 

aniqlash  va  yuqori  malakali  kadrlar  tayyorlashning  uzluksiz  tizimini  tashkil  etish 

chora-tadbirlari  toʻgʻrisida”gi  PQ-4306-son  qarori  qabul  qilindi.  Mazkur  qarorga 

koʻra endilikda xalqaro olimpiada gʻoliblari va ularning oʻqituvchilari bir martalik 

pul mukofoti bilan taqdirlanadi: 

1-oʻrin (oltin medal) uchun – 500 (111,5 mln. soʻm), oʻqituvchisiga – 450 baravar 

(100,35 mln. soʻm); 

2-oʻrin (kumush medal) uchun – 300 (66,9 mln. soʻm), oʻqituvchisiga – 250 baravar 

(55,75 mln. soʻm); 

3-oʻrin  (bronza  medal)  uchun  –  200  (44,6  mln.  soʻm),  oʻqituvchisiga  –150 

baravarida (33,45 mln. soʻm).

1

 

  2019-yilda Oʻzbekiston terma jamoasi Xalqaro  olimpiadalarda jami 8 ta medalni 

qoʻlga kiritdi. Jumladan, 11-22-iyul kunlari Buyuk Britaniyaning Bat shahrida boʻlib 

oʻtgan  60-Xalqaro  matematika  olimpiadasida  (IMO)  Oʻzbekiston  jamoasi  1  ta 

bronza  medal  (2018-yilda  medal  olinmagan)  va  3  ta  diplom,  14-21-iyul  kunlari 

Vengriyaning  Seged  shahrida  boʻlib  oʻtgan  30-Xalqaro  biologiya  olimpiadasida 

(IBO) Oʻzbekiston jamoasi 3 ta bronza medal (2018-yilda medal olinmagan), 21-30-

iyul  kunlari  Fransiyaning  Parij  shahrida  boʻlib  oʻtgan  51-Xalqaro  kimyo 

olimpiadasida (IChO) Oʻzbekiston jamoasi 2 ta kumush va 2 ta bronza medal (2018-

yilda 2 ta bronza medali) sohibi boʻldi. 

 

_____________________________  

1  

Internet ma’lumoti- www.uzedu.uz 

 

---

50 

 

  Shuningdek, oʻquvchini tayyorlagan oʻqituvchi va maktab direktorining oylik ish 

haqiga 200%lik ustama belgilanadi. 

  2019-yilning  2-dekabr  kuni  boʻlib  oʻtgan  tadbirda  xalqaro  olimpiadalarning 

kumush medal sohibi Islomjon Karimov va Mohira Boltayevaga (har biriga) 66,9  

mln. soʻmdan, ularning  oʻqituvchilari Baxtiyor Usmanov  va Dilshod  Haydarovga 

esa 55,7 mln. soʻm topshirildi. 

   Bronza medal sohiblari 44,6 mln. soʻm va ularning oʻqituvchilari esa 33,45 mln 

soʻm  bilan  ragʻbatlantirilgan.  Xalqaro  olimpiadada  gʻolib  oʻquvchilar  hamda 

ularning ustozlariga jami 714 mln. soʻmlik pul mukofotlari topshirildi. 

  Ilk bor Jizzax  viloyatida Abu Ali  Ibn Sino nomidagi,  Fargʻona  viloyatida kimyo 

fanidan  Abu  Rayhon  Beruniy  nomidagi,  Buxoro  viloyatida  matematika  fanidan 

Mirzo Ulugʻbek nomidagi, Xorazm viloyatida fizika fanidan Ahmad Al-Fargʻoniy 

nomidagi, Toshkent shahrida informatika va axborot texnologiyalari boʻyicha Al-

Xorazmiy  nomidagi  qoʻshimcha  respublika  fan  olimpiadalari  oʻtkazildi.  Natijada 

460 nafar oʻquvchi ishtirok etib, 30 nafar gʻoliblar xalqaro olimpiadalarda ishtirok 

etish uchun yoʻllanma olishdi. 

   Bir  soʻz  bilan  aytganda,  Oʻzbekiston  Respublikasini  rivojlantirishning  beshta 

ustuvor yoʻnalishi boʻyicha Harakatlar strategiyasi asosida amalga oshirilgan ishlar 

xalq  taʼlimi  tizimida  taʼlim  sifatini  oshirishga  sezilarli  darajada  xissa  qoʻshdi. 

Asosiysi, oʻqituvchilar mavqeini oshirib, iqtidorli oʻquvchilarga imkoniyatlar berib, 

yangi va zamonaviy taʼlim muassasalarining barpo etilishiga zamin yaratmoqda. 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

---

51