O’zbekiston Respublikasi Oliy va o’rta-maxsus ta’lim vazirligi Islom Karimov nomidagi Toshkent davlat texnika Universiteti Olmaliq filiali

3.10- rasm. BO‘-D reversiv tizimining ikkita komplekt ventildan foydalanilgan kuchli zanjir sxemasi: a — almashilgan nol chiqishli; b — ko‘priksimon o'zgartgichli.

Asosan ikkita komplektli o‘zgartgichlaming ikkita ulanish sxemasi qo'llaniladi: chorrahali (kesishgan) yoki sakkizsimon (3.10- rasm, a, b), qarama-qarshi parallel yoki teskari parallel ko‘rinishdagi sxemalar (3.11-rasm, a, b) qo‘llaniladi.

3.11-rasm. BO‘-D tizimida o‘zgartgichlarni qarama-qarshi parallel ulanish sxemasi: a — nol chiqishli; b — ko‘priksimon.

Chorrahali sxemalarda ikkala o'zgartgich trans- formatorlari izolatsiyalangan ikkilamchi chulg‘amdan ta’minlanadi. 0‘zgartgichlar teskari-parallel ulanganda transformatoming bitta ko‘p fazali guruh chulg‘ami ishlatiladi.

Bu о‘ zgartgichlaming ishlash xususiyati asosan ul- aming qay yo‘sinda boshqarilishiga bog‘liq.

Agar 3.10-rasm, a dagi sxema o‘zgartgichi 10‘ yuritmaning dvigatel rejimini ta’minlayotgan bo‘lsa va to‘g‘rilash rejimida islilayotgan bo‘lsa, u holda 20 ‘ o‘zgartgich yopiq bo‘lishi va invertor rejimida ishlashga tayyor bo‘lishi kerak.

Bu holda 10‘ o‘zgartirgan eneigiyani 20‘ orqali tarmoqqa uzatilmasligi uchun, Edl Edl dan katta bo‘lishi kerak.

Ko‘rinib turibdiki, umumiy holda quyidagi tengsizlik saqlanishi kerak:

E^Edi, (3.17)

bu yerda: Edi va Edt — invertor va to‘g‘rilash rejimida ishlayotgan o‘zgartgichlaming to‘g‘rilangan EYK ning o‘rtacha qiymati.

Energiyani tarmoqqa uzatish yo‘li bilan generatorh tormozlash rejimida ham (3.17) ifoda saqlanishi kerak. Lekin bu holda faqat invertor ishlaydi, to‘g‘rilagich esa yopiq bo‘ladi yoki yuritmani dvigatel rejimida ishlatishga tayyor turadi.

O‘zgartgichlami birgalikda va alohida boshqarishdagi tavsiflar bilan tanishib chiqamiz

Foydalangan adabiyotlar

1. 
   Elektrotexnika va elektronika asoslari: M. T. Turdiyev; 0‘zbekiston Respublikasi oliy va o‘rta-maxsus ta'lim vazirligi, 0‘rta maxsus, kasb-hunar ta'limi markazi.—5- nashri. —Toshkent: „0‘qituvchi“ NMIU, 2014. 128 b.
   
2. 
   Elektr o’lchashlar va o’lchash asboblari. P.R.Ismatullayev, Sh.A.Qodirova, G’.G’oziyev.— T.: “SHARQ”, 2007 .— 96 bet
   
3. 
   Ishlab chiqarishning metrologiк asoslari. S.S.Gulyamov, Sh. E.Umidov, A. Turg’unboev. O’zR. Oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi, O’rta maxsus кasb-hunar ta’lim marкazi. – Toshkent «Iqtisod-moliya», 2012. – 144 bet.
   
4. 
   Majidov S., Vohidov A.X., Shoyimov Y.Y., “Elektromexanik uskunalar va ularni avtomatlashtirish asoslari”.
   
5. 
   https://www.google.com/search?q=powerpoint+themes+electromechanics&rlz=1C1GCEA_enUZ951UZ951&hl=ru&tbm=isch&sxsrf=ALeKk01F472kT6zbTWuvMMSTUnDrxRUT_g:1622106094427&source=lnms&sa=X&ved=2ahUKEwis6q6MwOnwAhVswosKHSD1DoIQ_AUoAXoECAEQAw&biw=1366&bih=568&dpr=1
   
6. 
   http://bourabai.kz/toe/tema_d.html
   
7. 
   Hoshimov O.O., Saidahmedov S.S. Elektr yuritma asoslari: Kasb-hunar kollejlari uchuij darslik. — T.: «Talqin», 2008. — 288 b. Sarlavhada: O'zR Oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirj ligi, O'rta maxsus, kasb-hunar ta'limi markazi.