O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi islom karimov

Download 12,75 Mb. bet 41/224 Sana 03.07.2022 Hajmi 12,75 Mb. #736982

Bog'liq
Kimyo I UMK majmua

Bu sahifa navigatsiya:

• Ilova
• 6.6 bo‘lim bo‘yicha xulosalar.
• 6.3 bo‘lim.
• Asosiy tenglamalar va munosabatlar

Formulalar ∆Hof (kJ/mol) Calcium Ca (q) CaO (q) CaCO3 (q) Carbon C (grafit) CO (g) CO2 (g) CH4 (g) CH3OH (s) HCN (g) CS2 (s) Cholirine Cl (g) Cl2 (g) HCl (g) Hydrogen H (g) H2 (g) Nitrogen N2 (g) NH3 (g) NO (g) Oxygen O2 (g) O3 (g) H2O (g) H2O (s) Silver Ag (q) AgCl (q) Sodium Na (q) Na (g) NaCl (q) Sulfur S8 (rombik) S8 (monoklinik) SO2 (g) SO3 (g) 0 -635,1 -1206,9 0 -110,5 -393,5 -74,9 -238,6 135 87,9 121 0 -92,3 218 0 0 -45,9 90,3 0 143 -241,8 -285,8 0 -127 0 107,8 -411,1 0 0,3 -296,8 -396

● metallsimon natriy uchun standart holat ∆H^o_f = 0; lekin uni gaz holatga o‘tkazish uchun ∆H^o_{f Na(g)} = 107,8 kJ issiqlik sarflash kerak.
● molekulalar xolidagi elementlar uchun standart holatda ∆H^o_f = 0 ; masalan,
∆H^o_{f Cl2} = 0 , atom holidagi xlor uchun ∆H^o_{f Cl} = 121,0 kJ.
●ayrim elemetlar bir necha allotropik shaklda bo‘ladi, lekin ularning bittasigina standart holat deb olinadi. Uglerodning standart holati grafit ∆H^o_f = 0; kislorodning standart holati azon O₃ emas, balki O₂ ∆H^o_f = 0. Oltingugurtning standart holati monoklinik oltingugurt emas, balki S₈, ya’ni rombik oltingugurt ∆H^o_f = 0.
Ko‘pchilik birikmalar uchun ∆H^o_f ning qiymatlari manfiy, ya’ni ko‘p moddallar ekzotermik reaksiyalar 6.9 muammo. Quyida keltirilgan moddalarning hosil bo‘lish tenglamalarini yozing va ularning ∆H^o_f larini ko‘rsating:
a) AgCl₂(q); b) CaCO₃ (q); c) HCN
a)Ag (q) + 0,5 Cl₂ (g) = AgCl (q)∆H^o_f = -127 kJ
b)Ca (q) + C (grafit) + 2/3 O₂ (g) = CaCO₃ (q) ∆H^o_f = -1206,9 kJ
c)0,5 H₂ + C (grafit) + 0,5 N₂ (g) = HCN (g) ∆H^o_f = 135 kJ.


Boshlang‘ich moddalar va mahsulotlarning ∆H^o_f lari bo‘yicha reaksiyaning ∆H^o_{f reaksiya} ning qiymatlarini topish.
∆H^o_f qiymatlaridan turli reaksiyalarning issiqlik effektlarini ∆H^o_{f reaksiya} xisoblashda foydalanish mumkin. Quyidagi

6.10 rasm.Boshlang‘ich moddalar va mahsulotlarning ∆Hof lari bo‘yicha reaksiyaning ∆Hof reaksiyaning qiymatlarini topishning ikki xil yo’li

∆Horxn= Σm∆Hof (mahsulot)- Σn∆Hof (reaksiya) TiCl4 (s) + 2H2O(g) = TiO2 (q) + 4HCl (g) reaksiya uchun ∆Hof reaksiya issiqlik effektini xisoblash kerak.

Gess qonuni va standart holat tushunchasi bo‘yicha ∆H^o_{f reaksiya} mahsulotlar va boshlang‘ich moddalar hosil bo‘lish issiqliklari summalari ∑∆H^o_f orasidagi farqga teng va reaksiyaning yo‘liga bog‘liq emas. Shularga muvofiq
∆H^o_{f reaksiya} = [∆H^o_f TiO₂ (q) + 4∆H^o_f HCl(g)] – [∆H^o_f TiCl₄ (s) + 2∆N^o_f H₂O(g)]
Umumiy xolda: ∆H^o_{f reaksiya} = ∑m∆H^o_f (mahsulotlar) - ∑n∆H^o_f (reagentlar); bu erda “m” va “n” to‘liq kimyoviy reaksiyaning tenglamasiga mos keluvchi mahsulotlar va reagentlarning mollar soni.
6.10 (1) muammo. Nitrat kislotasini ishlab chiqishning birinchi bosqichi ammiakni azot (2) oksidigacha oksidlashdan iborat, ya’ni
4NH₃ (g)+ 5O₂ (g) = 4NO (g) + 6H₂O (g)
∆H^o_f qiymatlari bo‘yicha ∆H^o_{f reaksiya} ni xisoblang.
Echish:
∑∆H^o_{f r-ya} = [4∆H^o_f NO (g) + 6∆H^o_f H₂O (g)] – [4∆H^o_f NH₃ (g) + 5∆H^o_f O₂ (g)] =
[4∙x 90,3 + 6∙(-241,8)] – [4∙(-45,9) + 5∙x 0] = -906 kJ
mahsulotlar reagentlar
Ilova: Reaksiyaning mahsulotlari va reagentlarining ∆N^o_f qiymatlari 6.3 jadvaldan olingan.
6.10 (2) muammo: (mustaqil ishlash uchun).
Quyida keltirilgan ma’lumotlar bo‘yicha SN₃ON (s) uchun ∆N^o_f ni aniqlang:
CH₃OH (s) + 2/3 O₂(g) = CO₂ (g) + 2H₂O (g) ∆H^o_{f r-ya} = -638,5 kJ
∆H^o_f CO₂(g) = -393,5 kJ/mol;∆H^o_f H₂O (g) = -241,8 kJ/mol
6.6 bo‘lim bo‘yicha xulosalar.
● Standart holatlar – ko‘p moddalar uchun termodinamik kattaliklarni aniqlash uchun foydalaniladigan maxsus sharoitlar;
● Reaksiyaning barcha komponentlari standart holatlarda olinganda 1 mol modda uning elementlaridan hosil bo‘lsa, entalpiyaning o‘zgarishi standart hosil bo‘lish entalpiyasi ∆N^o_f kabi belgilanadi;
● ∆H^o_f ning jadvallardagi qiymatlari reaksiyaning ∆H^o_{f r-ya} qiymatini aniqlashda qo‘llaniladi:
Asosiy atamalar

6.1 bo‘lim issiqlik (190), ish (190), energiyaning saqlanish qonuni (termodinamikaning birinchi qonuni (193), Joul (193), kaloriya (193), holat funksiyasi (194).

6.2 bo‘lim. PV – ish (195), entalpiya (195), entalpiyaning o‘zgarishi (195), ekzotermik jarayon (196), entalpiya diagrammasi (196), endotermik jarayon (196).

6.3 bo‘lim. Issiqlik o‘tkazuvchanlik (197), solishtirma issiqlik o‘tkazuvchanlik (197), molyar issiqlik o‘tkazuvchanlik (198), kalorimetriya (198). 6.4 bo‘lim. Termokimyoviy tenglama (201).

6.5 bo‘lim. Gess qonuni (203). 6.6 bo‘lim. Standart holat (205), reaksiyaning standart entalpiyasi (205), hosil bo‘lish tenglamasi (205), standart hosil bo‘lish entalpiyasi (205), yonilg‘ilar (207).

Asosiy tenglamalar va munosabatlar

Download 12,75 Mb. Do'stlaringiz bilan baham:

---

Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling