O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi islom karimov

1.2.Amaliy mashgulot


1-masala. Quyidagi BaO; CO₂; Al₂O₃ oksidlarning suv bilan birikish tenglamalarini yozing va turini aniqlang
Yechish: BaO + H₂O = Ba(OH)₂ - asosli oksid
CO₂ + H₂O =H₂ CO₃ - kislotali oksid


2-masala. Quyidagi moddalarning qaysi biri natriy ishqori bilаn rеаksiyagа kirishаdi? CO₂; Na₂O; ZnO.
Yechish: a) CO₂ kislotali oksid bo`lgani uchun NaOH bilаn rеаksiyagа kirishаdi
2NaOH + CO<sub>2</sub> = Na<sub>2</sub> CO<sub>3</sub> + H<sub>2</sub>O
b) Na<sub>2</sub>O asosli oksid asos bilаn rеаksiyagа kirishmaydi
c) ZnO amfoterli oksid bo`lgani uchun NaOH bilаn rеаksiyagа kirishаdi
2NaOH + ZnO = Na₂ ZnO₂ + H₂O
1.3 Laboratoriya ishi
Anorganik birikmalarning asosiy sinflari.
Ishning maqsadi : Anorganik birikma sinflari: oksid, asos, kislota, tuz. Ularning turlari. Moddalarni bir-biridan ajrata olish. Kimyoviy xossalarini o`rganish. Kimyoviy jarayonning borish ketma-ketligini farklash. Moddalarning olinish rеаksiyalarini o`rganish.


1–tajriba:Elementni kislorod bilan to’g’ridan to’g’ri biriktirib
oksidlar hosil qilish.

Buning uchun temir qoshiqchaga ozgina oltingugurt kukunidan olib gorelka alangasida ohista qizdiring. Oltingugurt yonishi bilanoq uni oldindan tayyorlab qo’yilgan suvli bankaga tushuring. Yonish tamom bo’lganidan so’ng, idishdagi suvni yaxshilab chayqating. Qilingan ishining reaksiya tenglamasini yozing va hosil qilingan oksidning xossasini xarakterlab bering.

2– tajriba : Ba’zi tuzlarning parchalanishidan oksid hosil qilish.
Buning uchun oson parchalanadigan tuzlarni parchalash natijasida ham oksidlar hosil qilish mumkin . Oson parchalanadigan tuzlar sifatida ammoniy dixrimat (NH₄)Cr₂O₇ yoki kaliy dixromat _K2C_r2_O7 dan foydalanish mumkin. Bu tuzlardan ozroq miqdorda olib chinni plitkacha ustiga solinadi. Uning ustiga ozgina spirt tomiziladi va yoqiladi. Bunda ammoniy dixromat tuzi huddi sun’iy vulqon hosil qilgandek bo’lib parchalanadi. Tajribaning borishini kuzatganimiz holda reaksiya tenglamasini yozing. Kuzatilayotgan o’zgarishlarni tushuntiring .