O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi islom karimov nomidagi toshkent davlat texnika universiteti olmaliq filiali

TAJRIBA QURILMASINING TUZILISHI
Bernulli tenglamasini o‘rganish uchun tajribaviy qurilma vodoprovod tarmog‘ining jo’mrak (5) orqali to‘ldirilayotgan idish (1)dan, har xil kesimga ega bo‘lgan (diametrlari D va d) gorizontal o‘qidan tashkil topgan quvur (2) va o‘lchov idish (7)dan tashkil topgan. Idish sathining doimiyligi oqava quvur (1) yordamida ushlab turiladi. Bu esa quvurdagi suyuqlik harakatining barqaror bo‘lishiga olib keladi. Quvurning oltita harakterlovchi kesimida pezometrlar o‘rnatilgan, ularning nol shkalasi quvur o‘qi bilan mos tushadi. Pezometr ko‘rsatgichlari orqali I-II kesimdagi pezometr naporlari aniqlanadi. Quvur orqali sarfni rostlash jo’mrak (6) bilan amalga oshiriladi. Sarf o‘lchovchi idishdagi suv hajmini o‘lchash bilan aniqlanadi.


ISHNI BAJARISH TARTIBI

1. 
   Suv bilan napor idishi (1) to‘ldiriladi.
   
2. 
   Pezometrlarda havo yo‘qligi tekshiriladi.
   
3. 
   Jo‘mrak (6) shu darajada ochiladi-ki, quvurda barqaror suyuqlik harakati o‘rnatiladi, bu shundan dalolatki pezometrlarda suv darajasi o‘zgarmas bo‘ladi.
   
4. 
   Quyidagi harakat rejimi uchun ma’lum vaqtda idishga oqib kirgan suyuqlik hajmi o‘lchanadi.
   
5. 
   Suyuqlik hajmini o‘lchash bilan bir vaqtda pezometr ko‘rsatkichlari olinadi.
   
6. 
   O‘lchash natijalari jadvalga kiritiladi.
   

Quvur o‘qidan taqqoslangan tekislikkacha bo‘lgan vertikal masofa z, hisoblashlarda z=0,7m teng.




2.4 rasm. Suyuqlik harakatini o’rganishga oid chizma.


TAJRIBA ISHLARINING HISOBI


1. Suyuqlik sarfi: (sm³/s) (2.3)
2. Oqimning har bir yuzadagi o‘rtacha tezligi:
(sm²/s) (2.4)
Bu erda: - quvurning ishchi yuzasi (sm²) (2.5)
3. Solishtirma potensial energiya:
(sm) (2.6)
4. Solishtirma kinetik energiya:
(sm) (2.7)
5. To‘liq solishtirma energiya:
(sm) (2.8)
6. Energiya yo‘qotilishi:
(2.9)
Bu erda: E₁ – 1-chi yuzaning to‘liq solishtirma energiyasi,
E_n – n-chi yuzaning to‘liq solishtirma energiyasi