O`zbekiston respublikasi oliy va o`rta maxsus ta`lim vazirligi guliston davlat universiteti

RAQAMLI QISHLOQ XO‘JALIGI IQTISODIYOTINI RIVOJLANTIRISH

Qishloq xo‘jaligida raqamli inqilob va uni qo‘llab quvvatlashni huquqiy asoslari va dasturlari

Qishloq xo‘jaligida raqamlashtirishning dolzarbligi. Qishloq xo‘jaligi va oziq-ovqat mahsulotlarini ishlab chiqarish raqamli o‘zgarishlarga, hamma joyda, ko‘chma va harakatchanlikka uchraydi. Masalan, qishloq xo‘jaligi va oziq-ovqat sohalarida mobil texnologiyalarning tarqalishi, masofadan turib zondlash va tarqatilgan hisoblashlar kichik mulkdorlarning ma’lumotlarga, kirish manbalariga va bozorlarga kirishini yaxshilaydi, shu bilan ishlab chiqarish va unumdorlikni oshiradi, ta’minot zanjirini optimallashtiradi va tranzaksiya xarajatlarini kamaytiradi.
Shu bilan birga, qishloq xo‘jaligini raqamlashtirish va oziq-ovqat qiymatlari zanjiri ham engish kerak bo‘lgan muammolarni keltirib chiqaradi. Bu kiber makon va ma’lumotlarni muhofaza qilish, ishchi kuchini yangilash va qayta tayyorlash hamda yangi texnologiyalarni o‘zlashtirish uchun turli xil imkoniyatlarga ega mamlakatlar, sektorlar yoki fuqarolar o‘rtasida raqamli bo‘linish xavfini keltirib chiqaradi. Bularning barchasiga qaramay, qishloq xo‘jaligidagi raqamli transformatsiyalar muqarrar³².
Raqamli iqtisodiyot – bu iqtisodiy, ijtimoiy va madaniy aloqalarni raqamli texnologiyalarni qo‘llash asosida amalga oshirish tizimidir. Ba’zida u internet iqtisodiyoti, yangi iqtisodiyot yoki veb-iqtisodiyot degan terminlar bilan ham ifodalanadi.
1995 yilda amerikalik dasturchi Nikolas Negroponte “raqamli iqtisodiyot» terminini amaliyotga kiritdi. Hozirda bu istilohni butun dunyodagi siyosatchilar, iqtisodchilar, jurnalistlar, tadbirkorlar – deyarli barcha qo‘llamoqda. 2016 yilda Butunjahon banki dunyodagi raqamli iqtisodiyotning ahvoli haqida ilk marta ma’ruza e’lon qildi.
Raqamli iqtisodiyot – bu noldan boshlab yaratilishi lozim bo‘lgan qandaydir boshqacha iqtisodiyot emas. Bu yangi texnologiyalar, platformalar va biznes modellari yaratish va ularni kundalik hayotga joriy etish orqali mavjud iqtisodiyotni yangicha tizimga ko‘chirish deganidir.