O‘zbekiston Respublikasi Oliy va O‘rta maxsus ta’lim Vazirligi Farg‘ona Politexnika Instituti «Texnologik mashina va jihozlar»

N=9 D_r² L_r n , (kvt); (24)
Bu yerda:D_rva L_r- rotorning diametri va uzunligi, m.
n-rotorning aylanishlar soni, ayl/min.
Bolg‘ali maydalagichlarning ish unumdorligi quyidagi formula bo‘yicha xam aniqlash mumkin.
N=(360 340) i Q, (25)
Bu yerda: i-maydalash darajasi.
Q- ish unumdorligi.

N	Maydalagich turi	May. tosh ‘ar O‘lcham Dsvmm	Rotor Diametri Dr, mm	Rotor Uzunli-gi Lr	Maydalash darajasi I	Rotorning aylanishlar soni ayl/sek	Urgich va bolg‘a-ning Qator-lar soni z
1	Rotorli maydalagich	20	600	500	25	10	3
2	- - - - - -	25	650	550	20	5	3
3	- - - - - -	20	600	500	25	9	3
4	- - - - - -	20	630	550	24	8	3
5	- - - - - -	18	1000	900	23	6	3
7	- - - - - -	25	700	650	27	5	3
8	- - - - - -	20	800	700	21	9	4
9	- - - - - -	24	750	650	20	7	3
10	- - - - - -	23	850	750	30	8	4
11	- - - - - -	20	800	700	35	10	3
12	- - - - - -	25	1000	900	30	12	3
13	- - - - - -	25	950	850	33	10	4
14	- - - - - -	25	930	830	32	11	3
15	Bolg‘ali maydalagich	25	600	500	30	20	4
16	- - - - - -	20	700	600	25	20	4
17	- - - - - -	20	650	500	23	15	4
18	- - - - - -	10	800	700	28	18	4
19	- - - - - -	15	1000	900	27	20	3
20	- - - - - -	14	900	800	25	26	4
21	- - - - - -	16	950	850	26	20	4
22	- - - - - -	18	900	800	32	75	5
23	- - - - - -	19	1050	950	31	18	4
24	- - - - - -	25	1150	1000	30	19	4
25	- - - - - -	22	1000	900	29	21	4
25	- - - - - -	23	900	800	30	21	5

Izox: Xamma variantlar uchun maydalagichlar bir rotorli deb olinsin.

10- amaliy Mashg‘ulot

Sharli barabanli tegirmonlar ish unumdorligini yuritma quvvatini xisobi

Sharli tegirmoning ish unumdorligi bir necha faktorlarga bog‘liq bo‘ladi.Birinchi navbatda tegirmonning ish unumdorligi tuyulaetgan materialning xossalariga, uning yirikligiga, tegirmonni material bir meyorida taominlanlashga, materialning namligi va mustaxkamligiga bog‘liq.

Shuning uchun tegirmon ish unumdorligini xaqiqatga yaqinrok aniqlash usuli quyidagi formula orqali topiladi:
; (26)
Bu yerda: D-tegirmon diametri, m.
m-tuyuvchi jism massasi (shar massasi), tonna.
v-tegirmonni foydali xajmi, m³.
q-tugirlovchi koeffitsient (1,04-142)
R_ud-tegirmonning solishtirma ish unumdorligi, t/Kvt.
Klinker tuyush uchun: R_ud=0,035 0,04
Oxaktoshni tuyush uchun: R_ud=0,050
Tuyuvchi jism yaoni shar massasi quyidagi formula orqali topiladi.
m_sh=4150 R² L , kg; (27)
Bu yerda R- tegirmon radiusi, m.
L- tegirmon uzunligi, m.
Tegirmonning elektromator quvvati xisobi.
Barbotali tegirmonlarda quvvat asosan yuklanmalarni ko‘tarish va ularni kinetik energiyasini xosil qilish uchun sarf bo‘ladi.
Yuklanmalarni ko‘tarishda bajarilgan ish quyidagi formula orqali aniqlanadi.
A₁=m g y, joul ; (28)
Bu yerda: m-yuklamalar massasi, kg.
g-erkin tushishi tezlanishi, m/sek.
y-ko‘tarish balandligi, m.
Yuklamalarning ko‘tarish balandligi va uzilish burchagi turli radiuslarda amalga oshadi. Shuning uchun bu yuklamalarga turli markazdan kochma kuch taocir kiladi. Quvvatni xisoblashda yuklamalar katlamini R₀ radiusda xarakatlanadi deb karalsa xato bulmaydi.
, m. (29)
Bu yerda : R va R₁ baraban va baraban markazidan yuklanmagacha bo‘lgan radiuslar.
Barabanni material bilan tulish darajasini 0,3 deb olinsin.
R₀=0,86 R bo‘ladi (30)
Keltirilgaen katlamdagi zarrachalarning uzilish burchagi quyidagicha:
, (31)
R₀=0,86R va =2,38 ekanligini xisobga olsak.
, (32)
Yag‘ni
Yuklamaning ko‘tarilish balandligi da
(33)
Yuklamalarni ko‘tarishdagi bajarilgan ish quyidagi ko‘rinishga keladi:
A=1,3 m g R , joul; (34)
Yuklamalardan xosil bo‘lgan kinetik energiya
, (35)
va R₀ ning kiymatlarini qo‘ysak.
A₂=0,214 m g R, (36)
ko‘rinishga keladi.
Umumiy bajarilgan ish esa:
A=A₁+A₂=1,514 m g R , joul; (37)
Barabanning xar bir aylanishida yuklamalar bir necha davr sirkulyatsiyalanadi. Bir sirkulyatsiyaning davomiyligi yuklamalarni parabola shaklida xarakatlantirishga ketgan vakt t₁va xarakatlanishi uchun kerakli traektoriyaning aylana qismiga ketgan vakt t₂ larning yigindisiga teng.
Yaoni
t=t₁+t₂
t₁=1,73/w, sek; t₂=2,1/w, sek;
U xolda :
t=t₁+t₂= , (38)
Barabanning bir necha marta aylanishidagi sirkulyatsiya soni.
(39)
Tegirmonning elektromator quvvati:
, kvt; (40)
Yuklama massasi shar va material massalarining yig‘indisidan iborat.
Yaoni: m=m_sh+m_m (41)
Materialning massasi shar massasining 14% ni tashkil qiladi. U xolda:
m=1,14 m =1,14 * 4150 R² L, kg (42)

Bu yerda: R-baraban radiusi, m.

L- baraban uznligi, m.
yoki:
, kg (43)
Bu yerda: - shar zichligi, kg/m³ ;
- yuklanmaning bo‘shliq koeffitsienti,
- barabanning yuklamalar bilan tuldirish koefftitsienti.

4-rasm.Tegirmonning xisoblash sxemasi.
5 - jadval

Ko‘rsatkichlar:	Baraban diametri: D, m.	Baraban uzunligi: L, m.
1	0,9	1,8
2	1,5	1,6
3	1,5	1,8
4	2	8
5	2,1	8,5
6	2,2	10
7	2,3	13
8	2,6	15
9	3,2	15
10	3,5	15
11	3,2	13
12	3,6	16
13	4	13,5
14	4,1	14
15	4,6	10
16	4	9
17	4,2	11
18	4,3	13
19	3,4	12
20	3,8	15

11-amaliy mashg‘ulot

Tegirmon qismlariga ta’cir kiluvchi kuchlarni xisoblash

Sharli tegirmonlarning asosiy elementlariga ta’sir qiluvchi kuchlar statik va inersion ko‘rinishda bo‘ladi.

Statik kuchlar tegirmon korpusining aylanuvchi qismi og‘irlik kuchi G_yuk xosil bo‘ladi.
Tegirmon korpusining aylanuvchi qismi og‘irlik kuchi quyidagicha aniqlanadi:
G_m=G₁+G₂+G₃ , N ;
Bu yerda: G₁,G₂,G₃-korpusning, futerovkaning va flaneslarning og‘irlik kuchi, N.
Yuklanma massasining og‘irlik kuchi esa quyidagicha aniqlanadi:
G_yuk=k₄(G_sh+G_mat)
Bu yerda: G_sh-sharning og‘irlik kuchi, N.
G_m- tuyulayotgan materialning og‘irlik kuchi, N.
(G_m-shar og‘irlik kuchining 14% deb qabul kilinadi.)
k₄-yuklanmalar xarakat traektoriyasini xisobga oluvchi koeffitsient. k₄=0,55
U xolda yuklanma massasining og‘irlik kuchi quyidagi ko‘rinishga keladi.
G_yuk=0,55(G_m+0,14 G_m)=0,6276G_m

Yuklanma massasining aylanma traektoriyali markazdan qochma kuchi.

,bo‘ladi.
-ekanligini xisobga olsak.
-ko‘rinishga keladi.
G_yuk va kuchlarning qo‘yilgan nuqtasi keltirilgan radius R₀=0,866R orqali aniqlanadi. Bu kuchlarning tashkil etuvchisi (5-rasm),(N)

T va G_m-kuchlarning tashkil etuvchisi esa quyidagicha.

Kuchlar orasidagi burchakni grafik usulida yoki sinuslar teoremasi orqali topiladi.
Tegirmonnig korpusiga taqsimlangan yoppa kuch quyidagicha aniqlanadi.
, (N/m) ;
Maksimal eguvchi moment (N/m),(5-rasm):