O‘zbekiston Respublikasi Oliy va O‘rta maxsus ta’lim Vazirligi Farg‘ona Politexnika Instituti «Texnologik mashina va jihozlar»

Ndv=1,5N=2160 D² r n, (kvt); (16)
Konusli o‘rta va mayin maydalovchi maydalagichning elektromator quvvati quyidagicha aniqlanadi.
Ndv=12,6 D² n , (kvt) ; (17)
Bu yerda D₁- ko‘zg‘aluvchi konusning asosi diametri;m. n₁- ekssentrik vtulkaning aylanishlar soni.
Topshirik uchun variantlar jadvali
3- jadval.

Var:	Maydalagich turi	konus asosi diametri D mm	tayer maxsulot o‘lchami d1 mm	paralel zonasi uzunligi l mm	Valning aylanishlar soni n ayl/min	Ekssent risitet r mm
1	KYM	1200	75	120	120	25
2	-"-	1220	80	130	140	25
3	-"-	3200	90	140	130	28
4		2040	80	130	140	30
5		1200	100	80	160	30
6	KUM	600	10	140	220	30
7		900	10	160	240	30
8		900	15	180	240	40
9		1200	20	190	260	30
10		1750	15	200	250	25
11	KMM	2200	5	210	240	30
12		1750	3	220	250	40
13		1200	5	225	220	25
14		1200	5	220	235	30
15		3200	3	225	240	35
16	KYM	2040	100	80	120	25
17		1200	75	90	110	45
18		2200	75	100	125	35
19		900	80	100	130	30
20		1200	90	90	150	35
21	KUM	1750	10	120	240	25
22		1200	15	140	220	30
23		1750	15	130	260	35
24		1200	20	140	245	25
25		1750	15	150	250	30

6- AMALIY MAShG‘ULOT
KONUSLI MAYDALAGICH VALINING AYLANISH TEZLIGINI HISOBLASH


Amaliy ishning maqsadi: Konusli maydalagich valining aylanish tezligini hisoblashdan iboratdir. Hisoblash natijalari asosida konusli maydalagichning afzalliklari va kamchiliklari to‘g‘risida xulosa qilish.
Konusli maydalagich valining aylanish tezligini hisoblash asoslari: Osilgan vali bilan uzun konusli maydalagich uchun valning aylanish soni (yoki markazi siljigan maydalagichning maydalaydigan konusi) maydalangan materialning erkin tushish sharoitidan quyidagicha aniqlanadi:


h = gt² / 2 ; t = √2h / g . (1)

Konus yasovchi (o‘z harakati bilan biror yuza yoki sirt hosil qiladigan) valning bir aylanishi ikkita tebranish (o‘ngga va chapga) hosil qiladi, bu yerdan bitta tebranish uchun talab etiladigan vaqt quyidagini tashkil etadi:

t₁ = 1 / 2n = 0,5 / nsek. (2)
Eng yaxshi ishlash sharoiti bo‘lishi uchun quyidagiga ega bo‘lish zarur.


t = t₁ ; √2h / g = 0,5 / n sek, (3)
bu yerdan
n = 0,5 √g / 2h ayl/sek. (4)

(2) formulaga h qiymatni h=2r / tg β + tg β₁ tenglama bo‘yicha qo‘ysak va g=9,81 m/sek² teng deb faraz qilsak, unda quyidagini olamiz:

n = 0,5 √9,81 (tg β + tg β₁) / 2 · 2r = 0,785 √ tg β + tg β₁ / r , (5)

bu yerda: r – ekssentrik (mexanizmda umumiy o‘q bilan bir markazga ega

bo‘lmagan disksimon detal), m.
(5) formula bo‘yicha olingan n qiymatni konuslar devorlarida uning ishqalanish hisobiga material to‘xtalishi hisobi bilan 5–10% ga kamaytirish tavsiya etiladi va unda

n = 0,706÷0,745 √ tg β + tg β1 / r .	(6)
Konsolli vali bilan maydalagich valining aylanish sonini aniqlash quyidagi formula bo‘yicha tavsiya etiladi:
n ≥ 2,2 √sin α – f cos α / l ayl/sek,	(7)

bu yerda: α – maydalaydigan konusda yasovchi (o‘z harakati bilan biror yuza yoki sirt hosil qiladigan) qiya burchakni yetarli darajadagi aniqlik bilan teng deb qabul qilish mumkin (Konusli maydalagichning ishlab chiqarish samaradorligini aniqlashga qarang); odatda 39–40⁰ ga teng deb qabul qilinadi;

f – konuslar yuzasidagi materialning ishqalanish koeffitsienti, 0,35 ga teng;
l – maydon parallelligi uzunligi, m.

Qabul qilingan sharoit bo‘yicha maydon parallelligi uzunligi l konus maydalagichdan (to‘liq bir onda o‘ngga va chapga konus tebranishi) tushayotgan markazi siljigan vtulkaning bir aylanib o‘tish yo‘li kam bo‘lmasligi zarur.

Shunga muvofiq, vaqt davri (sikli) quyidagiga teng bo‘ladi:


t = 1 / n . (8)


1200 mm o‘lchamli kalta konusli maydalagich uchun markazi siljigan vtulkaning aylanishlar soni n = 4,5 ayl/sek ga teng, unda


t = 1 / 4,5 = 0,222 sek .

Bu vaqt ichida konus yuzasida mavjud bo‘lgan va tezlikda teng me’yorda harakat qilayotgan material bo‘lagi, quyidagi yo‘lni bosib o‘tadi:

l = at² / 2 , (9)
bu yerda: a – tezlanish;


a = g (sin α – f cos α) m/sek², (10)


α = 41⁰ , f = 0,35 va g = 9,81 m/sek² ga teng deb faraz qilsak, unda quyidagini olamiz:
l = 9,81 (0,656 – 0,35 · 0,754) / 2 · 0,222² = 0,094 m .

(9) formula bo‘yicha aniqlashtirilib topilgan l kattaliklari konus maydalagichning pastki diametri D_p nisbatida quyidagini olamiz:

l / D_p = 0,094 /1,2 = 0,0784 ≈ 0,08 .

Barcha uchta tipdagi maydalagich o‘rtacha va mayda maydalash uchun mo‘ljallangan maydonlari parallelligi kattaligini quyidagicha qabul qilish tavsiya etiladi:

l_mo‘lj. = 0,08 D_p m . (11)

Konusli maydalagichning ishlab chiqarish samaradorligi val aylanishi n bo‘lganda va yumshatish koeffitsientida φ quyidagiga teng bo‘ladi:

Q_V = Vφn = d l π D_p φn m³/sek, (12)
yoki


Qγ_ayl. = Q_V γ_ayl. = π d l D_p φn γ_ayl.kg/sek, (13)

bu yerda: φ – yumshatish koeffitsienti, 0,25–0,6 ga teng;

n– aylanishlar soni, ayl/sek;
γ_ayl. – hajmiy massa, kg/m³.

(12), (13) va (7) formulalarga l o‘rniga uning (11) formuladan ifodasini qo‘ysak, quyidagini olamiz:

Q_V = π d · 0,08 D²_p φn m³/sek, (14)


Qγ = π d · 0,08 D²_p φn γ_ayl. kg/sek, (15)


n = 2,2 √sin α – f cos α / 0,08 D_p = 7,8 √sin α – f cos α / D_p ayl/sek. (16)


Misol. Qisqa konusli tipidagi maydalagichning ishlab chiqarish samaradorligini chiqayotgan bo‘laklar diametri d=0,003 m, konus maydalagichning pastki diametri D_p=1,2 m, yumshatish koeffitsienti φ=0,4, konuslar yuzasidagi materialning ishqalanish koeffitsienti f=0,35, maydalaydigan konusda yasovchi (o‘z harakati bilan biror yuza yoki sirt hosil qiladigan) qiya burchak α = 41⁰, materialning hajmiy massasi γ_ayl. =2600 kg/m³ teng bo‘lganda aniqlang.
Konsolli vali bilan maydalagich valining aylanish sonini aniqlash quyidagi formula bo‘yicha topiladi:
n = 2,2 √sin α – f cos α / 0,08 D_p = 7,8 √sin α – f cos α / D_p ayl/sek.

Ushbu formulaga tegishli qiymatlarni qo‘ysak, quyidagini topamiz:

n = ............. ayl/sek.

Ushbu maydalagichning aylanishlar soni pasporti bo‘yicha ........ ayl/sek ga teng.

7- AMALIY MASHG‘ULOT
KONUSLI MAYDALAGICHNING GORIZONTAL TEKISLIKDAGI QAMRASH BURCHAGINI ANIQLASH

Konusli maydalagichning gorizontal tekislikdagi qirqimida (1-rasm) keltirilgan va burchaklarni teng deb, olib ularning qiymatini quyidagi formula orqali ifodalash mumkin.

(1)
bu yerda: r-qo‘zg‘aluvchi konusning radiusi.
Soddalashtirilgan holda konusning qirqimini ellips emas aylana deb qabul qilamiz; r_k-maydalanayotgan material bo‘lagining radiusi; ye=00^׀ - ekssentrisitetning ordinata o‘qidagi masofasi; α₁-maydalagich kamerasining gorizontal tekislikdagi qamrash burchagi.
uchburchak teng yonli bo‘lib, uchburchakning holatini egallagandagina, qirqimlfub gorizontal tekislikdagi qamrash burchagining maksimal bo‘lishi kuzatiladi.
ga ega bo‘lgan holda material bo‘lagining qamrash radiusi quyidagiga teng bo‘ladi:

Vertikal tekisliklardagi qamrash burchagini bilgan holda, ya’ni siqilish yo‘lining o‘rta va oxirgi qismida bo‘laklarni qamrashda dastlab uning elastik deformatsiyalanishi ro‘y beradi va elastik kuchlanishining to‘planishiga olib keladi. Maydalagich harakatlanish elementidagi kontaktli nuqtaning harakatlanish jarayonida uning tezlik vektori o‘zining yo‘nalishini o‘zgartiradi. Bu bilan chegaraviy ruxsat etilgan qamrash burchagining o‘lchami kamayadi, maydalash kamerasi haqiqiy qamrash burchagining qiymati doimiy qoladi. θ burchak (tezlik vektori yo‘nalishi bilan bissiktrisa orasidagi) esa nisbiy o‘lcham bo‘yicha ortadi. Natijada kritik holat yuzaga keladi, ya’ni ruxsat etilgan qamrash burchagi berilgan burchakda haqiqiysidan past bo‘lsa, ishqalanish kuchi bilan bo‘lakni ushlab turolmay qoladi va uning yuqoriga otilib chiqishi ro‘y beradi[1].