O‘zbekiston Respublikasi Oliy va O‘rta maxsus ta’lim Vazirligi Farg‘ona Politexnika Instituti «Texnologik mashina va jihozlar»

13.3-rasm. Elaklarni joylashish sxemasi.
a – maydadan kattaga; b – kattadan maydaga; v – birgalikda.
G‘alvirdan o‘tgan material vaznining dastlabki material tarkibidalagi aynan shu o‘lchamdagi material vazniga nisbati (foizlarda) g‘alvirlashning samaradorligi deyiladi. G‘alvirlash amaradorligining etalon ko‘rsatkichlari material va g‘alvir turlariga bog‘liq holda 86...91% atrofida belgilangan.
G‘alvirlar turi va yuritmasiga ko‘ra qo‘zg‘almas kolosnikli, aylanuvchi barabanli, eksentrik va inersion titrovchi g‘alvirlarga bo‘linadi.
Qo‘zg‘almas g‘alvirlar. Bunday g‘alvirlar katta zarbalarga qarshilik ko‘rsata oladigan, yeyilishga chidamli bo‘lgan po‘lat kolosnikli to‘rlardan iborat. Ular dastlabki g‘alvirlash uchun qo‘llaniladi.
Barabanli g‘alvirlar. Ular 5...7⁰ qiya joylashgan, turli o‘lchamdagi teshiklarga ega bo‘lgan seksiyalardan tuzilgan aylanuvchi barabanga ega. Uch seksiyali barabanda to‘tr fraksiyada chaqiq tosh olish mumkin. Bunday g‘alvir barabanlari deametri 600...1000 mm, uzunligi esa 3...3,5 m bo‘ladi. G‘alvirning aylanish takroriyligi uning deametriga bog‘liq bo‘lib, 15...20 min^-1 ga teng. Katta takroriylikda g‘alvirlash to‘xtatiladi. Dvigatel quvvati 1,7...4,5 kVt ga tkng bo‘lganda ularning ish unumdorligi 10..45 m^-3/soatni tashkil qiladi.
G‘alvirlar bir tekislikka o‘rnatilsa, dastlabki saralash mayda fraksiyalardan boshlanib, yiriklarda tugaydi). Ekssentrik g‘alvirlar (13.3-rasm, a) 15...25⁰ li burchakda qiya joylashgan 6 va 8 elaklari bo‘lgan quti 1 dan iborat. U prujina 2 ga tayanuvchi debalansli 5 ekusetrik yuritma va 7 ning bo‘yinchalariga sharnirlar orqali osilgan. Valga harakat elektrodvigatel 3 dan ponasimon tasma 4 orqali uzatiladi.


Barabanli sim g‘alvirlarga quvvatning sarflanishini hisoblash asoslari: Rolikli tayanchlarda barabanli sim g‘alvir iste’mol qiladigan quvvat, roliklar bo‘yicha baraban xalqasi (bandaji)ning tebranib ishqalanishini yengib o‘tishiga, podshipniklarga tayanch roliklar vali sapfasi (o‘q yoki valning podshipnikda aylanuvchi qismi, bo‘yni) sirg‘anib ishqalanishiga, saralanadigan materialning ko‘tarilishiga va pastga materialning sirg‘anishiga, g‘alvir yuzasiga saralanadigan materialning sirg‘anib ishqalanishiga sarflanadi.

a) b)