O`zbekiston respublikasi oliy va o`rta maxsus ta`lim vazirligi farg’ona politexnika instituti

1.Bankning tashkil etilishi va faoliyatini o’ziga xos xususiyatlarini o’rganish
Ilk bor statistikaning vujudga kelishi amaliy ehtiyojlar bilan uzviy bog’liq
bo`lgan. Qadim zamonlardayoq qurolli kuchlarga layoqatli kishilar sonini bilish,
soliqqa tortish ob`ektlarini belgilash zarurati tug’ilgan, natijada aholi soni, uning
yoshi va jinsi jihatdan tuzilishi haqidagi ma`lumotlarga ehtiyojlar paydo
bo`lgan. Bu esa davlatni aholi soni va tarkibida bo`layotgan o`zgarishlar ustidan
kuzatishlar olib borishga undagan. Fuqarolik munosabatlari rivojlanib borgan
sari ular bilan bevosita bog’liq bo`lgan voqealarni qayd qilishga zaruriyat ortib
borgan. SHuning uchun tug’ilish, o`lish, nikohga olish, ajralish kabi hodisalarni
yozib borish tartibi o`rnatilgan, keyinchalik esa odamlarning bir joydan
ikkinchisiga ko`chib yurishi bilan bog’liq bo`lgan migratsiyasi (harakati)ni qayd
qilish tartibi belgilangan. Qishloq xo`jaligi, savdo-sotiq, hunarmandchilik,
sanoat va boshqa sohalar hamda iqtisodiy aloqalarning taraqqiy etishi xo`jalikka
oid hodisa va amallar ustidan muntazam ravishda kuzatish olib borishni taqozo
etgan. Natijada baholar va savdo-sotiq statistikasi, mahsulotlarni ishlab chiqarish
va taqsimoti statistikasi va boshqa iqtisodiy statistika tarmoqlari vujudga kelgan
va rivoj topgan. «Statistika» atamasi lotincha «Status» so`zidan olingan bo`lib,
hodisalarning holati, ahvolini bildiradi. «Status» so`zi negizidan «Stato» -
davlat, «statusta» - davlatni biluvchi, «statustica», ya`ni davlat to`g’risida
muayyan bilim, ma`lumotlar yig’indisi degan tushunchalar kelib chiqqan. Hozirgi kunda statistika deyilganda o`z ob`ekti va usuliga ega bo`lgan mustaqil fanni;
amaliy faoliyatdagi mustaqil tarmoqlarni, ya`ni Makroiqtisodiyot va
statistika vazirligi, viloyatlarda iqtisodiyot va statistika bosh
boshqarmalari, tumanda iqtisodiyot va statistika blimlarini;
ijtimoiy hayotning turli tomonlarini ta`riflaydigan umumiy ko`rsatkichlar, statistik raqamlar ham tushuniladi.
Statistika ko`p asrlik tarixga egadir. Ayrim ma`lumotlarga ko`ra,
eramizdan 3500 yil ilgari Misrda aholi hisobi (ro`yxati) o`tkazilgan. Rossiya
(Moskva)da ikki marta (1362 va 1389 yillarda) aholi ro`yxati o`tkazilgan.
Statistika fani XVII asrning oxirlariga kelib mustaqil fan sifatida
shakllana boshladi. Bu davrda endigina feodalizm o`rnini kapitalizm tuzumi
egallayotgan edi. Kapitalistik tuzumning barqaror bo`lishi ko`pgina fanlarning,
shu jumladan statistikaning ham rivojlanishiga ijobiy ta`sir ko`rsatdi. XVII asrda
Angliyada «Siyosiy arifmetika» degan fan vujudga keldi. Uning asoschilari
ingliz olimlari U.Petti (1623-1687) va Jon Graunt (1620-1674) bo`lganlar.
U.Pettini o`z vaqtida iqtisodning «otasi» va ma`lum darajada statistikaning
ixtirochisidir, deb atashgan. Evropada statistikaning asoschisi bo`lib bel’giyalik olim A.Ketle (1796-1874) hisoblangan. O`sha davrda Germaniyada G.Axenval (1719-1772) birinchi
marta «statistika» so`zini qo`llagan. Angliyada esa A.Bouli (1869-1957)
statistikaning taraqqiy etishiga asos solgan.

Umumiy nazariya statistika	Ijtimoiy statistika	Iqtisodiy statistika
		Makroiqtisodiy statistika	Mikroiqtisodiy statistika
1.Statistika tarixi. 2.Statistika nazariyasi.. 3.Matematik statistika.	1. Aholi statistikasi. 2.Jinoyat va sud statistikasi 3.Sog’liqni saqlash statistikasi 4.Mehnat statistikasi 5.Maorif statistikasi va hikazo	1.Mintaqaviy (hududiy) statistika 2.Xalqaro statistika 3.Moliya statistikasi 4.Bozor iqtisodiy statistikasi va hokazo	1.Sanoat statistikasi 2.Qishloq xo’jaligi statistikasi 3.Savdo statistikasi 4.Qurilish statistikasi 5.Transpoort va aloqa statistikasi 6.Kommunal xo’jalik statistikasi 7.Kichik qo’shma korxona, fermer xo’jaligi statistikasi va h.k.