O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi farg’ona politexnika instituti r. J. Tojiev, R. X. Mirsharipov

8.2-rasm. Vint turlari. 
a) yaxlit; b) tasmali; v) fasonli;
 
g) parrakli.

Nov.
Novning pastki qismi yarim tsilindrik shaklda bo’lib, u 
qalinligi 2…8 mm li po’lat varaqadan tayyorlanadi. Nov konveyer o’rta 
qismining asosi hisoblanadi. Zaharli materiallar tashiladigan novning 
ustki qismiga germetik qilib yopilgan qopqoq 4 o’rnatiladi. Qopqoqning 
ustki qismiga esa yuklovchi trubka 5 lar joylashtirilgan va shuningdek, 

---

103 
podshipniklar, novning ichki qismini va vintni kuzatib turish uchun unga 
lyuk 3 o’rnatilgan. Novning pastki qismida esa bo’shatuvchi quvur 10 
o’rnatiladi. Novning eni va pastki tsilindrik qismining diametri vint 
diametridan 15…20 mm katta olinadi. 
Yuritma.
Vintli konveyerlarda yuritma elektr dvigateli, reduktor, 
elastik va muvozanatlovchi muftalardan tashkil topadi. Yuritma ramaga 
o’rnatiladi va chetki podshipniklar asosan konveyerlarning yuklovchi 
tomonida joylashadi. 
8.1.1.
 Vintli konveyerning asosiy ko’rsatkichlarini hisoblash 
Vintli konveyer unumdorligi 
Vintli konveyer unumdorligi quyidagi tenglama yordamida 
aniqlanadi: 
U = 47 t n
0
 

 ( D
2
 – d
v 
2
 )

K, (8.1)
bu yerda: t – vint qadami, m; n
0 
– shnek aylanishlar soni, ayl/min; 

– 
to’ldirish koeffisienti;
D
– shnek diametri, m; d
v
– shnek valining 
diametri, m; 
K
– qiya konveyer uchun unumdorlik pasayishi koeffisienti; 

– materialning zichligi, kg/m
3
. 
Turli materiallar uchun 

koeffisienti quyidagicha belgilanadi : 
- og’ir abraziv materiallar uchun . . . . . . 0,125 
-
og’ir kam abraziv materiallar uchun . . . . . 0,250 
-
engil kam abraziv materiallar uchun . . . . . 0,320 
-
engil abraziv emas materiallar uchun . . . . 0,400 
K
koeffisienti konveyer qiyaligiga qarab quyidagicha belgilanadi : 

, grad 0 5 10 15 20 
K 
1 0,9 0,8 0,7 0,6 
Vintli konveyer quvvati 
Vintning 
validagi 
quvvat 
quyidagi 
tenglamalar 
asosida 
aniqlanadi: 
N
g
-gorizontal joylashgan transporter uchun (kVt)
N
g
= C
0
U L ,
(8.2)
N
k
-qiya joylashgan konveyer uchun (kVt) 
N
k
= U N + C
0
U L ,
(8.3)
Ushbu tenglamalarda C
0
empirik topiladigan qarshilik koeffisienti. 
Yog’och qirindilari uchun C
0 
= 1,2; torf, soda, ko’mir changi va 
mel uchun C
0
= 1,6; antratsit, kulrang ko’mir uchun C
0
=2,5; gips, quruq 
tuprok, sement, kul, oxak, qum uchun C
0
= 4. 
SHnek diametrlari quyidagi jadvallardan aniqlanadi.
Tez yurar vintli transporter vintining diametrlari 

---

104 
8.1 – jadval 
Ko’rsatkichl
ar 
U n u m d o r l i k, t / soat 
3 – 5 
5 – 10 
10 – 20 20 – 30 
30 – 
50 
50 – 
100 
Vint 
diametri, 
mm 
80-100 
100-
120 
120-
150 
150-
180 
180-
220 
220-
300 
Sekin yurar vintli transporter vintining diametrlari 
8.2- jadval 
Ko’rsatkichlar 
U n u m d o r l i k, t / soat 
7,5 – 10 10 - 20 
20 – 30 
30 – 50 
50 – 100 
Vint diametri, 
mm 
150-
200 
200-250 
250-300 
300-400 
400-500 
Vintning ruxsat etiladigan eng katta tezligi quyidagi empirik 
tenglama yordamida topiladi: 
n
max
= A/
D, (8.4) 
A koeffisientining o’lchamlari 8.3 – jadvalda keltirilgan 
8.3 – jadval 
Yuklar guruhlari 
Yuklar misollari 
A koeffisienti 
Engil va abraziv emas 
Yog’och qirindilari 
65 
Engil va kam abraziv 
Mel, ko’mir changi, asbest, torf, 
soda 
50 
Og’ir va kam abraziv 
Tuz, donador ko’mir, quruq 
tuproq 
45 
Og’ir va abraziv 
Sement, kul, qum, nam tuproq, 
maydalangan ruda, shlak 
30 
Vintning validagi burovchi moment : 
M
0
 = (102 60 N
0
) / ( 2 

 n ) = 975 N
0
 / n , (8.5) 
va vint o’qi bo’ylab ta’sir ko’rsatuvchi kuch : 
R = M
0
/ r tg (

 + 

) , (8.6) 
bu yerda; r – R kuchi ta’sir doirasidagi radius; taxminan, r = (0,7-
0,8)D/2 ; 

– yukning vint yuzasiga ishqalanish burchagi, tg

= f (f- 
yukning vint yuzasiga ishqalanish koeffisienti); 

– vint chizig’ining 
ko’tarilish burchagi, 

= arctg t /2

r (t-vint qadami) . 

---

105 
Vintli konveyer tanasi qalinligi 2-8 mm varaqali temirdan 
tayyorlanadi. Vintning qadami t=(0,5-1,0) D qilib qabul qilinadi.
Tashilayotgan yuk qancha yengil bo’lsa, qadami shuncha kattaroq 
olinadi. Og’ir materiallar uchun vintning aylanish tezligi 50 ayl/min 
atrofida, yengil materiallar uchun – 150 ayl/min. 
Vintning diametri tashilayotgan material parchalariga bog’liq. Bir 
xil o’lchamdagi materiallarni tashish uchun material parchasidan 12 
marotaba katta, sortlanmagan materiallar uchun 4 marotaba katta 
bo’lishi kerak. 
Vint diametrini quyidagi qatordan kelib chiqqan holda tayinlanadi: 
0,1 ; 0,125 ; 0,16 ; 0,20 ; 0, 25 ; 0,32 ; 0,40 ; 0,50 ; 0,65 ; 0,80 
m 
Vintning qadami 9.4-jadval asosida tanlanadi. 
SHnekli transporter vintining qadami
8.4 – jadval 
Material qanchalik yengil bo’lsa, vint qadami kattaroq olinadi. 
Vintning aylanish sonlari quyidagi qator asosida tayinlanadi: 6,0;
7,5; 9,5; 11,8; 15,0; 19,0; 23,6; 30,0; 37,5; 47,5; 60,0; 75,0; 95,0;
118; 150; 190; 236; 300 ayl/min.