Oʼzbekiston respublikаsi oliy vа oʼrtа mаxsus tа’lim vаzirligi fаrgʼonа politexnikа instituti

АMALIY MASHGʼULOT №17

(2-soat)

Mаvzu: Detallarni gaz alangasi yordamida payvandlash yoʼli

bilan taʼmirlashni oʼrganish
Detallarni gaz alangasi yordamida payvandlash yoʼli orqali taʼmirlash

Gaz alangasida ishlov berish metall va nometall materiallarga gaz alangasi yordamida yuqori haroratda ishlov berish kabi bir qator texnologik jarayonlarni oʼz ichiga oladi. Materiallarga gaz alangasida ishlov berish boshqa usullarining afzalliklariga qaramasdan, yuqori iqtisodiy tejamkorligi va texnologik usullarining koʼpligini hisobga olgan holda gaz alangasida ishlov berish qurilish, kimyo, energetik mashinasozlik va boshqa sanoat sohalarida qoʼllanilmoqda.

1-rasm. Payvandlash apparati.
Issiqlik manbayi tariqasida asetilenning kislorod bilanaralashmasini yoqqanda hosil boʼladigan va harorati 3000–3150°Cga boradigan payvandlash alangasi ishlatiladi. Uncha qalinboʼlmagan poʼlatlarni, oson eruvchan metallarni va qotishmalarnipayvandlash uchun hamda kavsharlash va kesishdan oldinqizdirish uchun asetilen oʼrnida ishlatiladigan boshqa gazlar:propan, tabiiy neft, piroliz gazlari, vodorod, kerosin, koks gaziva boshqalar ishlatiladi. Ushbu gazlar kislorodda yonganda alangaharorati 2000–2450°C gacha koʼtariladi.Gaz bilan payvandlashnisbatan oddiy usul boʼlib, murakkab, qimmat jihozlarni hamdayelektr energiya manbayini talab qilmaydi. Gaz bilan payvandlashning kamchiligi shundaki, metall yoy yordamida payvandlashdagiga qaraganda sekin qizdiriladi, metallga taʼsir qiluvchi issiqlik zonasi katta boʼladi. Payvandlashning bu turi asosiy metall 1 ning biriktiriladigan qirralarini payvandlash gorelkasi 3 alangasi 2 bilan qizdirishdan iboratdir. Chok metalini hosil qilish uchun payvandlash vannasiga yeritib qoʼshiladigan chiviq 4 ning oqib eritilgan metali qoʼshiladi (2-rasm).

Gaz bilan payvandlashda issiqlik bir yerga kam toʼplanadi, payvandlanadigan detallar esa koʼproq tob tashlaydi. Аlanga bilan metallning nisbatan sekin qizdirilishi va issiqlikning bir yerda toʼplanmasligi sababli payvandlanadigan metallning qalinligi ortishi sayin gaz bilan payvandlashning ish unumi ham kamaya boradi.