Oʼzbekiston respublikаsi oliy vа oʼrtа mаxsus tа’lim vаzirligi fаrgʼonа politexnikа instituti

Statik muvozanatlashtirish. Statik muvozanatlashni maqsadi – detall yoki qismlarni aylanish oʼqiga nisbatan nomuvozanatligini bartaraf etishdir. Аgar qismni ogʼirlik markazi oʼqqa nisbatan siljisa, muvozanatlashmagan markazdan qochma kuch yuzaga keladi, uni kattaligi quyidagiga tengdir.

_(9.4)

Bu yerda G – qism ogʼirligi, w – aylanish oʼqiga nisbatan burchak tezligi, e – aylanma oʼqiga nisbatan ogʼirlik markazining siljishi; g=9,81 m/c² – erkin tushish tezlanishi.

Statik muvozanatlashuvini gorizontal yoʼnaltiruvchilarda yoki aylanuvchan disklarda amalga oshiriladi. Yuqori aniqlikda, termik ishlov berib, tayyorlanayotgan tranetsiya koʼndalang kesimli pichoqlar, ishchi yuzalari bitta gorizontal tekislikda qatʼiy joylashadigan qilib oʼrnatiladi. Pichoqlarni ishchi yuzalari kengligi, odatda 5 mm dan 8 mm gacha muvozanatlashayotgan qism ogʼirligiga qarab oʼzgaradi. Muvozanatlashtiruvchi moslama disklari (roliklar) diametri, muvozanatlanayotgan qismlar (detal) vali sapfasi diametridan 6-8 marta ortiq boʼladi. Roliklarni muvozanatlanayotgan qism aylanish oʼqi qatʼiy gorizontal boʼlgandagina oʼrnatilishi kerak.

9.1. Statik muvozanatlash.
a- yoʼnaltiruvchilarda; b – aylanish disklarida; v – tovonda; g – ogʼirlik indikatori yordamida.