O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi farg’ona politexnika instituti ishlab chiqarishda boshqaruv fakulteti

T = ( ∑t)/(U . T k . K ib )  
∑t – ushbu bosqich bo’yicha ishlarning bajarishga sarflangan vaqtlar  
summasi; U – ushbu bosqichda bir vaqtda ishlayotgan ishchilar soni;
Tk –  ish kuni davomiyligi, soat;
Kib  – normani oshirib bajarilishini e`tiborga  oluvchi koeffisiyent (ishbay haq to’lashda).  
Bosqich davomiyligini hisoblagandan so’ng ishlab chiqarishni texnik  
tayyorlash kalendar grafigi tuziladi.  
Yangi mahsulot qiymatini hisoblash. Yangi mashina, jihozlarni  
loyihalash yoki mavjud jihozlarni modernizasiya qilishda 2 xil yo’nalishdagi  
iqtisodiy hisoblar olib boriladi:  
1. Mashina va jihozlar qiymati aniqlanadi va shu asosida zaruriy kapital  
xarajatlar belgilanadi.  
2. Mashinani ishlab chiqarishga joriy etish sharoitida mahsulot yoki  
xizmatlar qiymati hisoblanadi.  
Mahsulotning qiymati avvalgi qiymat bilan solishtiriladi. Bunda ishlab  chiqarilayotgan mahsulotlar qiymatining pasayishidan olinadigan iqtisod  belgilangan muddatda sarflangan kapital xarajatlarni qoplashi lozim.  
Yangi loyihalashtirilayotgan mashina va mahsulotlar qiymati quyidagi  xarajat moddalari bo’yicha hisoblanadi:  
- xom-ashyo va materiallar (chiqindisiz);  
- texnologik maqsadlar uchun yonilg’i va energi;  
- ishchilarning asosiy ish haqi;  
- ishchilarning qo’shimcha ish haqi;  
- ijtimoiy sug’urta ajratmalari;  
- ishlab chiqarishni tayyorlash va o’zlashtirish xarajatlari (konstruktorlar,  texnologlar, chizmakashlar va boshqa xodimlarning asosiy va qo’shimcha  ish haqi);  
- jihozlarni saqlash va ekspluatasiya qilish xarajatlari;  
 - sex xarajatlari;  
- umumzavod xarajatlari;  
- ishlab chiqarishdan tashqari xarajatlar.  
Yangi jihozni joriy etish yoki modernizasiya qilish natijasida mahsulot  qiymatini pasaytirishdan olinadigan iqtisod quyidagi formuladan aniqlanadi:  
Uy  = (T1–T2).Oy ,  
bu yerda: 
T1, T2– tadbirdan oldingi va keyingi mahsulot tannarxi;
Oy –  yillik mahsulot.  
 Kapital xarajatlarni qoplash muddati:  
 Tqop = Kq/(T1-T2).Oy ,  
bu yerda:
Kq – qo’shimcha kapital xarajat.  
Yillik iqtisodiy samara quyidagi formuladan hisoblanadi: