O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi farg‘ona politexnika instituti

Mavzu bo‘yicha qisqacha adabiyotlar taxlili 

 

Margarin  sariyog‗ga  o‗xshash  yog‗  sifatida  1869  yilda  fransuz  kimyogari  

Mej-Mure  tomonidan ishlab chiqilgan. 

1871  yilda  G.  Bredli  tomonidan 

margarinni  ishlab  chiqarish  bo‗yicha  patent  olgan.  Birinchi  margarin  zavodlari 

MDX  davlatlarida  1930  yilda  Moskva  va  Sankt-Peterburgda  ishga  tushirilgan. 

Xozirgi  vaqtda  MDX  davlatlarida    38  ta    zavod  faoliyat  ko‗rsatmoqda  va  yiliga  1 

mln  400 ming  tonnadan ko‗p margarin mahsulotlarini  ishlab chiqarmoqda.  

 Respublikamizda  YOg‗-moy  sanoatining  chigitni  qayta  ishlash  quvvati  yiliga 

3,6  mln.  tonnani,  margarin  mahsulotlarini  ishlab  chiqarish  quvvati  yiliga  52,4 

---

ming  tonnani,  mayonez  ishlab  chiqarish  yillik  quvvati  2  ming  tonnani,  xo‗jalik 

sovuni ishlab  chiqarish – 8 ming tonnani  tashkil  qiladi  [51-53]. 

 «Toshmargyog‗»  OAJ  ning  margarin  sexida  SHvetsiyaning  «Alfa-Laval» 

firmasini  avtomatlashtirilgan  tizimida  quyma  margarin  ishlab  chiqarish  yo‗lga 

qo‗yilib  Amerikaning  «Djon  Braun»  firmasini  uskunasida  200-250  grammli 

plastik  idishlarga  qadoqlanayapti,  mahalliy  xom  ashyolardan  foydalanib 

margarinning  «Parxez»,  «Salomatlik»,  «Dilafruz»,  «Na‘matak»  turlari  ishlab 

chiqarilmoqda.  Bu  margarinlarga  mahalliy  ziravor  o‗simliklar  ekstraktlari 

qo‗shilgan. 

Margarin  mahsulotlarini  tarkibi  va  tuzilishi  bo‗yicha  2007-2009  yillarda  t.f.d. 

K.M.  Karimqulov,          t.f.n.  O.J.  Abdurahmanova        va  t.f.n.,  dots. 

P.Ilxamdjanovlar  tomonidan  ilmiy  tadqiqot  ishlari  o‗tkazilib,  tarkibidagi  yog‗ 

miqdori,  namlikning  massaviy  ulushi,  margarinning  kislota  soni,  tuzning  massaviy 

ulushi va margarindan ajratib olingan yog‗ning erish harorati asosida Tashqi iqtisodiy 

faoliyat  Tovarlar  nomenklaturasi  (TIF  TN)ga  yangi  6  ta  kod  raqamlarini  kiritish 

yuzasidan ilmiy-tadqiqot ishlari olib borilgan [22-23,39] (1-jadval). 

1- jadval 

Margarin  mahsulotlari  uchun taklif  etilgan  TIF TN kod raqamlari 

Taklif etilgan 

TIF TN kod 

raqami 

Tarkibidagi 

yog‗ miqdori, 

% 

Namlik-

ning 

massaviy 

ulushi, % 

Margarin-ning 

kislota soni, 

Kettstorfer 

bo‗yicha 

Tuzning 

massa- 

viy ulushi, 

% 

Margarindan 

ajratib olingan 

yog‗ning erish 

harorati 

 

 15171010001 

Umumiy 

yog‗ga nisbatan 

sutli yog‗ 

 15-16% 

 

37 

 

2.5 

 

0.4-0.5 

 

31-34 

 

 

151710900  02 

O‗simlik  va 

hayvon yog‗i 

39% dan kam, 

lekin 41% 

dan ko‗p emas 

 

 

36 

 

 

2,4 

 

 

0,3-0,4 

 

 

32-33 

 

151790100 03 

41%dan kam, 

le kin   60% 

dan ko‗p emas 

 

35 

 

2,3 

 

0,2-0,3 

 

31-30 

 

151790910  04 

60 %dan kam, 

le kin   62% 

dan ko‗p emas 

 

36 

 

2,4 

 

0,3-0,4 

 

32-33 

 

151790930  05 

62 %dan kam, 

le kin   80% 

dan ko‗p emas 

 

34 

 

2,3 

 

0,2-0,3 

 

32-33 

---

 

151790990  06 

80 % dan kam, 

lekin        90% 

dan ko‗p emas 

 

35 

 

2,1 

 

0,4-0,5 

 

31-34 

 

Xozirgi  kunda,  er  yuzida  aholi  soning  tobora  ortayotganligi  ularni  oziq-ovqat 

mahsulotlariga  bo‗lgan  ehtiyojlarini  qoplash  maqsadida  kundan  kunga  ko‗plab 

turkumdagi  oziq-ovqat  mahsulotlari,  shu  jumladan,  xozirgi  bozor  iqtisodiyoti 

sharoitida  turli  xil  assortimentdagi  sintetik  vositalardan  foydalanilgan  holda  yangi 

turdagi 

margarin 

mahsulotlari  ham  ishlab  chiqarilmoqda.  Lekin  ushbu 

mahsulotlarni  inson  organizmi  uchun  nechog‗li  foydali  ekanligi  yuzasidan  hamda 

ularni  kimyoviy  tarkibi  asosida  sifati  va  xavfsizligini  analiz  qilish  usullarini 

yaratish  bo‗yicha ilmiy  izlanishlar  olib borish maqsadga muvofiq bo‗ladi.