О‘zbekiston respublikasi oliy va о‘rta maxsus ta’lim vazirligi e. D. Yusupov, Z. K. Kusharov

Ijtimoiy  soha 
-  davlat  ijtimoiy  siyosatini  amalga  oshiruvchi  kishilik 
jamiyati hayot faoliyatining sohasi. Bu siyosat jamiyat hayotining hamma 
tomonlari  taraqqiyotini  ta’minlovchi  moddiy    va    ma’naviy  ne’matlarni 
taqsimlash,  har  bir  insonning  hayot  tarzini  yaxshilashga  yо‘naltirilgan. 
«Ijtimoiy»  ning    mazmuni  -  bu  ijtimoiy  guruhlar,  individlar  о‘rtasida 
ularning  holati,  jamiyatdagi  о‘rni  va  roli,  hayot  tarzi  yuzasidan 
munosabatlaridir. 
Sivilizatsiyalashgan  rivojlanishning  asosiy  maqsadi  -  iqtisodiyot, 
bozor,  texnik  tuzilmalar,  ularni  isloh  qilish  emas,  balki  о‘z  fuqarolari 
daromadlarini oshirish, ularning turmush darajasini kо‘tarish. 
Ijtimoiy  sohaning  har  bir  tuzilmaviy  elementi  tizim    doirasida 
qolganlari  bilan  bog‘lik,  ijtimoiy  sohaning  boshqarish  organlari  tizimi 
ilmiy usullarga tayanib, о‘z a’zolari turmush darajasini oshirish maqsadida 
barcha ijtimoiy jarayonlarga kompleks ta’sir qilishni amalga oshiradi. 
                                                           
91
 Иванова В.Н. Основы современного социального управления. Москва, 2000. 
 

---

255
 
 
Jamiyatda,  va  shuningdek,  ijtimoiy  sohada  har  qanday  о‘zgarishlarni 
amalga  oshirish  uchun  katta  miqdorda  turli  resurslar  talab  qilinadi: 
moddiy,  moliyaviy,  ijtimoiy.  Texnika,  texnologiya,  ilm-fan,  madaniyat, 
ta’limda  olg‘a  siljishni  amalga  oshirish  uchun  unga  yetarli  miqdorda 
resurslar kiritish kerak. Aks holda reja, loyiha, dastur muvoffaqiyatsizlikka 
uchraydi. Bu  muammoni  muvaffaqiyatli yechimi ijtimoiy menejment ilmi 
va san’atiga bog‘liq. Bir tomonda barcha resurslar, ijtimoiy jarayonlarning 
kо‘p  tomonlama  ilmiy  tahlili,  ularni  baholash,  о‘zlashtirish 
mexanizmlarini  bilish  kerak  bо‘lsa,  boshqa  bir  tomondan  hayotiy 
tajribaning  mavjudligi,  resurslarni  ishlatish  bо‘yicha  faoliyat  yuritish 
kerak.  
Shunday qilib, ijtimoiy menejmentning mazmunini qonunlar tо‘plami, 
tamoyillar,  funksiyalar,  boshqaruv  subyektining  faoliyat  usullari, 
boshqaruv  munosabatlarining  ijtimoiy  muhitda  vujudga  keluvchi 
menejerlik 
jarayonlari 
tashkil 
etadi. 
Shuning 
uchun 
ijtimoiy 
menejmentning  asosiy  maqsadi  -  zamonaviy  ijtimoiy  jarayonlar  bilan 
birgalikda ijtimoiy soha va ijtimoiy resurslardan samarali foydalanishdir. 
Ijtimoiy  menejmentning  metodologik  asoslari  uning  mohiyati, 
mazmuni,  qonuni,  qonuniyatlari  va  tamoyillarini  ochib  beradi.  Ijtimoiy 
menejment  tizimini  о‘rganish  uning  tashkiliy  shakllari,  funksiyalari  va 
tuzilmasini  aniqlaydi,  iqtisodiy,  tashkiliy-buyruqli,  ijtimoiy-psixoligik 
mexanizm-larini,  ularning    yig‘indisi  va  hamkorligini  kо‘rib  chiqadi. 
Bunga  shuningdek,  ijtimoiy  ta’sirning  sifati  va  samaradoligi,  menejment 
madaniyati, menejerlar о‘zlarining mehnatini ilmiy tashkil etish nazariyasi, 
ularni tayyorlash tizimlari, boshqaruv san’ati haqidagi bilimlar ham kiradi. 
Shuning  uchun,  ijtimoiy  menejment  nafaqat  ilm,  balki  boshqarish  
san’ati  hamdir:  unda  hissiyot,  insonlarning  ijodiy  imkoniyatlari,  ularning 
individual  xususiyatlari,  ma’lum  ijtimoiy  holat,  ijtimoiy  kenglik  sohasida 
qonunlar va ilm tamoyillarini qо‘llay  olish jamlanadi.