О‘zbekiston respublikasi oliy va о‘rta maxsus ta’lim vazirligi e. D. Yusupov, Z. K. Kusharov

Uzoqlashish.
  Komil  inson  janjaldan  uzoqlashishga  harakat  qiladi. 
Kelishmovchilik  avjiga  chiqqanda  u  myhokamaga  qatnashmaydi.  Bunday 
usul  nizoli  vaziyatning  yechilishiga  manfaatdor  bо‘lmagan  va  о‘zaro 
manosabatlarning  zohiriy  yaxshiligicha  qolishini  istashgan  hollarda 
tomonlar  tarafidan  qо‘llaniladi.  Bunday  xolatli  zaruriyat  hali  yetilmagan 
yoki ziddiyatga chiqyvchilarning lavozim darajalari yaqin bо‘lgan hollarda 
kuzatiladi. 
Agar  ziddiyatsubyektiv  sabablar  tufayli  bо‘lgan  bо‘lsa,  u  holda 
uzoqlashish  strategiyasi  ma’qul  strategiyadir.  Chunki  u  tomonlarga 
tinchlanishga,  vaziyat  ustida  yana  bir  bor  fikr-mulohaza  yuritib,  fahm-
farosat  ila  anglab  olish,  oqibatda  esa  qarama-qarshilikka  borishga,  uni 
davom  ettirishga  hech  qanday  asos  yо‘q  degan  xulosaga  kelishiga  imkon 
beradi.  Agar  ziddiyat  obyektivsabablar  tufayli  yuzaga  kelgan  bо‘lsa, 
uzoqlashish  strategiyasihar  ikkala  tomonni  mag‘lubiyatga  olib  boradi. 
Chunki  uzoqlashishdavrida  vaqt  chо‘ziladi,  nizoli  vaziyatni  chaqiruvchi 
sabablar chuqurlashadi, qisqasi “
yara gazak” 
oladi. 
Silliqlanish.
  Bu  usul  kishilarni  yaxshilikka  undash  yо‘li  bilannizoni 
bartaraf  qilishga  qaratilgan.  Ziddiyatli  vaziyatda  qarama-qarshi  tomonlar 
bir-biri  bilan  hushmuomalali  bо‘lishga,  arzimagannapsaga  achchiqlanish, 
umuman  bir  vaqtning  о‘zida  birga  suzayotgan  qayiqni  “
qaltis 
tebratish”
yaramasligiga chaqirishadi. 
Bunday  usul  ikkala  tomondan  bittasining  lavozim  darajasi  yoki 
mavqe’si  yuqori  bо‘lgan  va  u  mazkur  ziddiyat  bо‘yicha  о‘zini 
bahslashishga  tushishni  lozim  deb  bilmagan  hollarda  qо‘llaniladi.  Bunda 
ziddiyatga  tushishdan  voz  kechgan  tomon  muxolifiga  о‘z  istagiga 
erishishga  imkon  bersa-da,  ikkala  tomon  о‘rtasidagi  dahshatli  “
yong‘in” 
sо‘nishi va kelajakda ham yaxshi munosabat caqlanib qolishiga erishiladi. 
Shu tariqa ishonch orqali vaziyat silliqlashadi. 
Majburlash
  –  bu  tomonlardan  birining  xohish-irodasini,  sо‘zini 
majburan,  zо‘rlab  qabul  qildirish.  Sо‘zini  о‘tkazmoqchi  bо‘lgan  tomon 
qarshi  tomonning  fikri  bilan  hisoblashmaydi,  uni  inkor  etadi.  Bunday 
strategiyani  qо‘llaydigan  tomon  tajavuzkorlik  bilan  о‘z  xohishini  qarshi 
tomonga  majburlab  о‘tkazadi.  Bu  usulni  kо‘proq  rahbarlar  qо‘l  ostida 
ishlaydiganlarganisbatan qо‘llashadi. 
Majburlash  strategiyasi  tashabbusni  bо‘g‘adi,  korxonada 
“ruhiy 
iqlum”
ning  beqarorligiga  olib  keladi.  Ayniqsa,  bu  usulyuqori  malakali, 
nisbatan yosh mutaxassislarda nafrat uyg‘otadi. 

---

241
 
 
Kelishuv.
  Nizoli  holatdan  muvaffaqiyatli  chiqishning  eng  muhim 
sharti  -  bu  murosaga  kela  olish.  Kelishuv  bilan  nizolarni  hal  etish,  bu 
yuqori  baholanuvchi  strategik  usul  bо‘lib,  bunda  ikkala  tomonni 
qanoatlantiruvchi yechimga kelinadi.