О‘zbekiston respublikasi oliy va о‘rta maxsus ta’lim vazirligi e. D. Yusupov, Z. K. Kusharov

Resurslarning turlari bо‘yicha tasnifi  
№ 
Resurslar turlari
 
Tavsifi 
1.  Moddiy 
(an’anaviy 
kapital) 
pullar;  tranzaksion  xarajatlarsiz  sotib  olish 
mumkin 
bо‘lgan 
moddiy 
va 
nomoddiy 
obyektlar(moddiy va shartli moddiy resurslar)  
2.  Axborot  (axborot 
kapitali) 
Ishtirokchilar  salohiyati  haqida  maxborotlar, 
tashkilot 
bilan 
hamkorlikni 
soddalashtirish; 
axborotlarni 
tizimlashtirish 
yoki 
kerakli 
axborotlarni olish imkoniyati 
3.  Inson  
(inson kapitali) 
Insondan 
ajralmagan 
resurslar: 
intellektual  
resurslar, bilim va kо‘nikmalar, shaxsiy fazilatlar 
4.  Tashkiliy  (tizim, 
tashkiliy kapital) 
Hamkorlik  qoidalari  va  tartiblari;  missiya, 
strategiya, siyosiy tashkilotlar; axborotni tarqatish 
kanallari; ishlab chiqarish texnologiyalari, tashkil 
etish va muvofiqlashtirish va boshqalar 
5.  Ijtimoiy  (ijtimoiy 
kapital) 
Kopaniya  faoliyatiga  hissa  qо‘shadigan  ijtimoiy 
institutlar;  brend,  imidj  tashkilot;  ijtimoiy 
insitutlarni  shakllantirishga  yordam  beradigan 
qulay omillar 
Ijtimoiy  kapital  tushunchasini  dastlab  fransuz  olimi  Pyer  Burdyo
79
 
muomalaga kiritganini qayd etish joiz. Olimning ta’kidlashicha, jamiyatda 
shaxsiy  manfaatlarni  qondirish  maqsadida  biror-bir  sohada  о‘zaro 
munosabatlarga  kirishgan  kishilar  о‘rtasida  barcha  foydalanishi  mumkin 
bо‘lgan  qadriyatlar,  qoidalar  majmui  shakllanadi.  Aynan  shu  jarayon 
ijtimoiy kapitaldir.  
Ijtimoiy kapital –  ham shaxsiy, ham jamoaviy faoliyat unumdorligini 
oshiradi.  О‘z  navbatida  u  jismoniy  kapital  va  inson  kapitalidan  tashkil 
topadi. Jismoniy kapital moddiylashgan shakllarda namoyon bо‘lsa, inson 
kapitalini his qilish nisbatan qiyinroq. Chunki bu kapital insonning bilimi 
yoki qobiliyatlarida aks etadi. Ijtimoiy kapitalni esa his qilish, qо‘pol qilib 
aytganda “paypaslab kо‘rish”ning imkoni yо‘q. Bu jamoaviy tabiatga ega 
bо‘lgan hodisadir. 
                                                           
79
  
Социальный капитал и габитус в теории П.Бурдье(
 
https://studopedia.su/18_66203_sotsialniy-kapital-i-gabitus-v-teorii-p-
burde)
 

---

199
 
 
Siyosiy  fanlar  doktori  Aktam  Jalilov
80
ning  fikricha,  ijtimoiy  kapital 
biror-bir kishining mulkiga aylanmasdan, balki barcha foydalana oladigan 
ijtimoiy  boylikdir.  U  insoniy  kapital  singari  kishilarning  ongida,  moddiy 
kapital  singari  voqelikda  yoxud  iqtisodiy  kapital  kabi  bankdagi  hisob 
raqamlarda  emas,  balki  ijtimoiy  munosabatlar  –  о‘zaro  aloqalarda 
namoyon bо‘ladi. 
A.Jalilovning ta’kidlashicha: “Ijtimoiy kapital shunday resurski, unga 
alohida olingan bir shaxs qay darajada ega ekanini bilish uchun boshqalar 
bilan  qiyoslash  kerak”.  Boshqacha  aytganda,  inson  ijtimoiy  kapitalga  ega 
bо‘lishi  uchun  boshqalar  uning  ehtiyojini  qondiradigan  manba  bо‘lishi 
kerak.  Aniqrog‘i,  kishilarning  о‘zaro  aloqalari  davomida  tо‘plangan 
qadriyatlar  insonlarning  faoliyatini  muvofiqlashtirib  turadigan  mezon 
vazifasini  о‘taydi.  Shu  nuqtai  nazardan  ham  ijtimoiy  kapital  konsepsiyasi 
nihoyatda  keng  tushuncha  bо‘lib,  uni  idrok  qilish,  ijobiy  va  salbiy 
tomonlarini tahlil qilish kо‘plab izlanishlarni talab etadi.