О‘zbekiston respublikasi oliy va о‘rta maxsus ta’lim vazirligi e. D. Yusupov, Z. K. Kusharov

 
4. INSON  OMILI  VA  UNUMDORLIK 
 
Inson  omili,  kishilarning  yangilikka   munosabati   masalalari  bilan  
hisoblashmaslik  past  mehnat  unumdorligi  va  iqtisodiy  samaradorlikka  
olib  keluvchi  asosiy  sabablardan  biridir. 
Menejment    ishi    yaxshi    yо‘lga    qо‘yilgan    korxonalarda    inson 
omilini    hisobga    olish,    kishilar    manfaatiga    e’tibor    berish    (ishdan 
bо‘shatish    bilan    qо‘rqitishni    bartaraf    etish,    xodimlarni    qaror    qabul 
qilishga    jalb    etish,    xizmatda    kо‘tarilish    dasturi    bо‘lishi,    har    bir 
ishlovchi  farovonligini  ta’minlashga  intilish)  xosdir. 
Birinchi  Prezidentimiz  I.A.Karimov  Xotira  va  qadrlash  kuni 
munosabati  bilan  о‘tkazilgan  marosimda  jurnalistlar  savollariga  javob 
berar  ekan  inson  omili  masalasiga  yana  bir  bor  e’tibor  qaratib  shunday 
dedi:  “Avvalo,  inson  omili  о‘zi  nima,  deb  sо‘rasa,  men  kishilik  tarixida, 
jumladan,  Vatanimiz  tarixida  barcha  moddiy,  madaniy  boyliklarning 
bunyodkori,  taraqqiyotning  yetakchi  kuchi  sifatida  namoyon  bо‘ladigan 
insonning,  xalqimizning  kuch-qudrati,  aql-zakovati,  bilim  va  tajribasi, 
salohiyatiga  alohida  e’tibor  qaratgan  bо‘lardim.  Haqiqatan  ham,  tarixda 
xalqning, Vatanning istiqboli, iqboli qanday bо‘lishi haqida chuqur о‘ylab, 

---

283
 
 
bu  masalaning  turli  tomonlarini  о‘ziga  tasavvur  qilib,  tо‘g‘ri  qaror  qabul 
qilishda, avvalambor, inson hal qiluvchi kuch bо‘lgan”
101
. 
Zamonaviy  ishchi  о‘zidan  ilgarigilarga  nisbatan  kо‘proq  bilimga  
ega,  u  korxona  faoliyatida  faol  qatnashishga  intiladi.  Bunday ishchiga  
avtoritar  rahbarlik  qilish  samara  bermaydi. 
Mehnatga  jalb  etishning  an’anaviy  omillari  (ish  haqi,  yuqoriroq  
lavozim  egallash)  hozir  ham  unumdorlikka  katta  ta ‘sir  etadi.  
Unumdorlik    barqaror    о‘sishini    ta’minlash    uchun    rahbariyat    ish 
haqi    va    lavozim    о‘sishini    mehnat    unumdorligi    kо‘rsatkichlari    bilan 
muvofiqlashtirishi    lozim.    Rag‘batlantirish    borasida    qaror    qabul  
qilishda    unumdorlikka    obektiv    baho    berish    asos    bо‘lishi    lozim.  
Xodimlarning  ish  haqi    ishlab  chiqarish    samaradorligi    uzoq    istiqbolda 
о‘sishi  bilan    bog‘langan    bо‘lishi    kerak.    Pul    mukofoti    miqdori  
faoliyatning  moliyaviy    qiymati    va    unumdorlik    о‘sish    darajasini    aks  
ettirishi lozim. 
Mehnat    unumdorligiga    ruxiy    zarba    salbiy    ta’sir    qiladi    (alohida 
shaxs  yoki  guruhlar  о‘rtasida  kelishmovchilik,  nizo).