O`zbekiston respublikasi oliy va o`rta maxsus ta’lim vazirligi buxoro davlat universiteti maktabgacha va boshlang’ich ta’lim fakulteti

3-§.Ko‘rsatish olmoshi
. Ko‘rsatish olmoshi shaxs, narsa yoki belgini ko‘rsatish, 
ta’kidlash uchun ishlatiladi.Olmoshning bu turiga: 
u, bu, shu, usha, mana shu, 
ushbu 
kabi so‘zlar kiradi.Ko‘rsatish olmoshlari tuzilishiga ko‘ra ikki xil bo‘ladi: 1) 
sodda ko‘rsatish olmoshlari: 
u, bu, shu, o‘sha;
2) qo‘shma ko‘rsatish o lmoshlari
: mana 
shu, ana shu, mana bu, anavi (ana u).
Ko‘rsatish olmoshlarini ular ishora qiladigan narsaning makon va zamonga 
munosabati nuqtai nazardan aniq va noaniq ma’noli ekanligi bilan farqlanadi: Aniq 
ma’noni ifodalovchi ko‘rsatish olmoshlari makon va zamonning yaqin-uzoqligini 
ifodalashiga ko‘ra ikki xil bo‘lishi mumkin. Masalan: a) 
shu
olmoshi so‘zlovchiga 
masofa va vaqt jihatdan yaqin bo‘lgan voqea yoki narsani bildiradi: 
shu instiutda 
o‘qiyman 
(so‘zlovchi ko‘rsatib gapirayotgan institut yoki so‘zlovchi oldin shu haqda 
gapirgan, hozir eslayotgan institut); b) 
o‘sha
olmoshi so‘zlovchidan nariroqdagi 
narsani yoki avvalroq bo‘lgan voqeani bildiradi: 
o‘sha (o‘sha kishini chaqiring). 

---

98 
Noaniq ma’noli ko‘rsatish olmoshlari noaniq narsa, notanish shaxs yoki 
voqealarni ko‘rsatish uchun ishlatiladi. Masalan, 
bu
olmoshi avvaldan ma’lum bo‘lmay, 
so‘zlash jarayonidagigina ma’lum bo‘lgan, so‘zlovchining yaqinidagi narsa yoki shaxsni 
ko‘rsatadi: 
Bu kitob hammani qizqtiradi. U
olmoishi ham so‘zlash jarayonida ma’lum 
bo‘lgan, lekin so‘zlash vaqtida mavjud bo‘lmagan yoki so‘zlovchidan uzoqroqdagi 
narsani yoki voqeaini ko‘rsatadi: 
U vaqtlar mustaqillik haqida gapirib bo‘lmasdi. 
Mana, ana
so‘zlari ham masofa ko‘rsatishga ko‘ra farqlanadi. Masalan,